واخواهی جزایی خارج از مهلت قانونی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/10/12
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر قوچان

موضوع

واخواهی جزایی خارج از مهلت قانونی

پرسش

محکوم علیه جزایی پس از جلب در اجرای احکام کیفری نسبت به محکومیت خود درخواست واخواهی طرح کرده است. دادگاه جزایی به لحاظ اینکه رای ابلاغ واقعی و قطعی شده و واخواهی خارج از مهلت قانونی بوده قرار رد درخواست واخواهی صادر کرده است. آیا تا زمان قطعیت این قرار اجرای حکم متوقف میگردد و یا اینکه واخواهی خارج از مهلت موجب توقف اجرای حکم جزایی نیست؟

نظر هیئت عالی

مستفاد از تبصره 2 ماده 406 و بند ب ماده 490 قانون آیین دادرسی کیفری 1392، چنانچه رأی محکومیت غیابی به محکوم علیه ابلاغ واقعی شود و مهلت های واخواهی، تجدید نظر و فرجام آن منقضی گردد و رأی یاد شده مورد اعتراض محکوم علیه قرار نگرفته باشد، قطعی محسوب می‌گردد و لذا واخواهی محکوم علیه پس از مهلت مزبور و متعاقباً صدور قرار رد درخواست واخواهی به لحاظ انقضای مهلت، نیز تأثیری در قطعی و لازم الاجرا بودن رای قطعی مزبور ندارد. لکن چنانچه رأی غیابی به محکوم علیه ابلاغ قانونی گردد و مواعد واخواهی، تجدید نظر و فرجام منقضی و سپس مورد اعتراض محکوم علیه واقع شود، وفق تبصره 2 ماده 406 قانون آیین دادرسی کیفری 1392، اجرای رأی غیابی متوقف خواهد شد و مادام که درخواست رد واخواهی مزبور قطعی نگردد، رأی غیابی قابل اجرا نخواهد بود. بنابراین نظریه اکثریت قضات محترم دادگستری شهرستان قوچان استان خراسان رضوی در حدود فوق الذکر مورد تأیید است.(ضمناً نظریه مشورتی شماره 7/95/2750 مورخ 1395/10/28اداره کل حقوقی قوه قضاییه موید این استنتاج است).

نظر اکثریت

با توجه به اینکه مطابق تبصره 2 ماده 427 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 قرار رد درخواست واخواهی به تبع اصل موضوع قابل تجدیدنظر می‌باشد و با توجه به اینکه برابر بند ب ماده 490 قانون یاد شده رأیی که نسبت به آن واخواهی شده قابل اجرا نیست لذا تا زمانیکه قرار رد درخواست واخواهی قطعی نشده نمیتوان حکم جزایی را اجرا کرد. به عبارت دیگر باید درخواست واخواهی محکوم علیه حتی اگر خارج از وقت است بطور قطعی تعیین تکلیف شود و قرار رد درخواست واخواهی غیرقطعی قابل ترتیب اثر نیست.

نظر اقلیت

واخواهی خارج از مهلت و غیر مبتنی بر عذر موجه قانونی مانع اجرای حکم نیست قسمت اول بند 2 ماده 490 قانون آیین دادرسی کیفری بر این مطلب صراحت دارد زیرا 1- با انقضای مهلت واخواهی و تجدیدنظر یا فرجام رای واجد وصف قطعیت است.2- با قطعیت رای اصل بر تاخیر ناپذیری اجرای حکم است و نمیتوان با اعتراض های خارج از مهلت این اصل را مخدوش ساخت در غیر اینصورت اعتراض خارج از مهلت حتی بعد از شروع به اجرای حکم نیز ممکن است طرح گردد و اگر قایل به توقف باشیم در این فرض هم باید اجرای حکم را متوقف کرد. 3- در واخواهی و تجدیدنظرخواهی خارج از مهلت آنچه موجب توقف اجرای حکم میشود صرف واخواهی یا تجدیدنظرخواهی نیست بلکه قرار قبولی واخواهی یا تجدیدنظرخواهی است این موضوع را میتوان از ملاک ماده 432 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392و تبصره 1 ماده 306 و ماده 340 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1379 استنباط و در موارد سکوت میتوان به قانون آیین دادرسی مدنی نیز استناد کرد. نتیجتا تا زمانی که دادگاه جزایی قرار قبولی یا پذیرش واخواهی را به منظور ورود به ماهیت صادر نکند نباید اجرای حکم متوقف گردد. اجرای حکم محکومیت از آثار ضروری قطعیت آن است و درخواستهای غیر موجه نمیتواند این اثر را متزلزل سازد و یا تحت الشعاع قرار دهد.