صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/08/29
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر مراوه تپه
موضوع
منظور از سایر جرایم موضوع ماده 8 از بند ت ماده 45 الحاقی قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر
پرسش
منظور از « سایر جرایم موضوع ماده 8 » در بند ت ماده 45 الحاقی قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر چه می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
نظریه شماره 1957/98/7 مورخ 98/12/17 به شرح زیر مورد تایید اعضاء هیات عالی است.
1- قانونگذار در ماده 4 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر اصلاحی 1389، ارتکاب 8 رفتار نسبت به مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی مذکور در این ماده را جرم انگاری کرده است و در ماده 8 این قانون، ارتکاب 12 رفتار نسبت به مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی را جرم انگاری کرده است که 8 رفتار مذکور در ماده 4 در ماده 8 نیز جرم انگاری شده است، ولی 4 رفتار دیگر در ماده 8 که در این ماده جرم انگاری شده است، در ماده 4 ذکر نشده است. اما نوع مواد مخدر و روان گردان های صنعتی غیر دارویی مذکور در این دو ماده با هم متفاوت است، بنابراین مقصود از عبارت (مواد موضوع ماده 8 این قانون مشروط به اینکه بیش از 2 کیلوگرم باشد) مذکور در بند (ت) ماده واحده الحاقی یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1396/7/12 به قرینه عبارت های قبل و بعد از آن، رفتارهای مجرمانه مشترک با ماده 4 یاد شده یعنی وارد، صادر، ارسال، تولید، ساخت و توزیع کردن و فروش یا در معرض فروش قرار دادن مواد مخدر و روان گردان های صنعتی غیر دارویی مذکور در این ماده (ماده 8) است و مقصود از عبارت در خصوص سایر جرایم موضوع ماده 8 در صورتی که بیش از 3 کیلو گرم باشد رفتارهای غیر مشترک با ماده 4 یعنی خرید، نگهداری، مخفی و حمل کردن مواد مخدر و روان گردان های صنعتی غیر دارویی مذکور در این ماده (ماده 8) است.
2- جرایم موضوع ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر با اصلاحات و الحاقات بعدی (خرید، نگهداری، مخفی یا حمل کردن تریاک و دیگر مواد مذکور در ماده 4 این قانون) از تاریخ لازم الاجرا شدن ماده واحده الحاق یک ماده به قانون یاد شده مصوب 1396/7/12 با هر نصابی از مواد یاد شده، مستوجب مجازات اعدام نیست، مگر آن که یکی از شرایط مذکور در بندهای (الف)، (ب) یا (پ) ماده واحده نیز وجود داشته باشد، زیرا در بند (ت) ماده واحده مذکور، جرایم موضوع ماده 5 یاد شده ذکر نشده است.
3- سوال به نحو مطرح شده با عنایت به ذکر جزئیات واقعی از پرونده و شرح ما وقع، موردی و ناظر به مصداق خاص است و با توجه به ماده 3 دستورالعمل نحوه استعلام حقوقی و پاسخ به آن در قوه قضائیه مصوب 1398/09/19 این اداره کل از پاسخگویی به سوال های مصداقی معذور است.
4- با توجه به صدر(ماده واحده الحاق یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1396) که مقرر داشته است: (مرتکبان جرایمی که در این قانون دارای مجازات اعدام یا حبس ابد هستند، در صورت احراز یکی ازشرایط زیر در حکم مفسد فی الارض می‌باشند و به مجازات اعدام.... محکوم و در غیر این صورت مشمولین به اعدام به حبس درجه یک.... و مشمولین به حبس ابد به حبس و جزای نقدی درجه دو.... محکوم می‌شوند، در حال حاضر مجازات اعدام تعزیری و حبس ابد برای جرایم مرتبط با مواد مخدر و روان گردان منتفی است و مجازات اعدام حدی از باب افساد فی الارض جایگزین اعدام تعزیری شده است.
نظر اتفاقی
وفق ماده 8 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر هرکس هرویین ،مرفین ،کوکایین،و دیگر مشتقات شیمیایی مرفین و کوکایین و یا لیزرژیک اسید دی اتیل آمید (ال. اس.دی)،متیلن دی اکسی مت آمفتامین (ام.دی.ام.آ یا اکستاسی)،گاما هیدورکسی بوتیریک اسید (جی.اچ.بی)،قلونیترازپام،آمفتامین ،مت آمفتامین (شیشه) و یا دیگر مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیر دارویی که فهرست آن ها به تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رسد را وارد کشور کند و یا مبادرت به ساخت،تولید،توزیع ،صدور ،ارسال ،خرید و فروش نماید و یا در معرض فروش قرار دهد و یا نگهداری ،مخفی یا حمل کند با رعایت تناسب و با توجه به میزان مواد به شرح زیر مجازات خواهد شد:
1(اصلاحی 1376/8/17 و 1397/12/21)-تا پنج سانتی گرم،از هفتصد و پنجاه هزار ریال تا یک میلیون و پانصد هزار ریال جریمه نقدی و بیست تا پنجاه ضربه شلاق.
2(اصلاحی 1376/8/17 و 1397/12/21)-بیش از پنج سانتی گرم تا یک گرم ،از سه میلیون تا نه میلیون ریال جریمه نقدی و سی تا هفتاد ضربه شلاق.
3(اصلاحی 1376/8/17 و 1397/12/21)-بیش از یک گرم تا چهار گرم،از دوازده میلیون تا سی میلیون ریال جریمه نقدی و دو تا پنج سال حبس و سی تا هفتاد ضربه شلاق.
4(اصلاحی 1376/8/17 و 1397/12/21)-بیش از چهار گرم تا پانزده گرم، از سی میلیون تا شصت میلیون ریال جریمه نقدی و پنج تا هشت سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.
5(اصلاحی 1376/8/17 و 1397/12/21)- بیش از پانزده گرم تا سی گرم،از شصت میلیون تا نود میلیون ریال جریمه نقدی و ده تا پانزده سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.
6(اصلاحی 1389/5/9)-بیش از سی گرم ،اعدام و مصادره اموال ناشی از همان جرم.
وفق ماده 45 الحاقی مورخ 1396/7/12 مرتکبان جرایمی که در این قانون دارای مجازات اعدام یا حبس ابد هستند در صورت احراز یکی از شرایط ذیل در حکم مفسد فی الارض می‌باشند و به مجازات اعدام و ضبط اموال ناشی از مواد مخدر یا روان گردان محکوم و در غیر این صورت حسب مورد «مشمولین به اعدام » به حبس درجه یک تا سی سال و جزای نقدی درجه یک تا دو برابر حداقل آن و «مشمولین به حبس ابد» به حبس و جزای نقدی درجه 2 و در هر دو مورد به ضبط اموال ناشی از جرایم مواد مخدر و روان گردان محکوم می‌شوند:
الف-مواردی که مباشر جرم و یا حداقل یکی از شرکاء حین ارتکاب جرم سلاح کشیده یا به قصد مقابله با مأموران ،سلاح گرم و یا شکاری به همراه داشته باشند.
منظور از سلاح در این بند ،سلاح سرد و سلاح و مهمات موضوع قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز مصوب 1390/06/7 می‌باشد.
ب-در صورتی که مرتکب نقش سردستگی (موضوع ماده (130) قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/2/1) یا پشتیبان مالی و یا سرمایه گذار را داشته یا از اطفال و نوجوانان کمتر از هجده سال یا مجانین برای ارتکاب جرم استفاده کرده باشد.
پ-مواردی که مرتکب به علت ارتکاب جرایم موضوع این قانون ،سابقه محکومیت قطعی اعدام یا حبس ابد یا حبس بیش از پانزده سال داشته باشد.
ت-کلیه جرایم موضوع ماده (4) این قانون مشروط بر این که بیش از پنجاه کیلوگرم باشد و مواد موضوع ماده (8) این قانون مشروط بر این که بیش از دو کیلوگرم باشد و در خصوص سایر جرایم موضوع ماده (8) در صورتی که بیش از سه کیلوگرم باشد.اجرای این بند نسبت به مرتکبان ،متهمان و مجرمان قبل از لازم الاجرا شدن این ماده منوط به داشتن یکی از شرایط بند های (الف)،(ب) یا (پ) نیز می‌باشد.
از طرفی قانونگذار در ماده 4 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر اصلاحی 1389،ارتکاب 8 رفتار نسبت به مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیردارویی مذکور در این ماده را جرم انگاری کرده است و در ماده 8 این قانون ارتکاب 12 رفتار نسبت به مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی غیردارویی را جرم انگاری کرده است که 8 رفتار مذکور در ماده 4 در ماده 8 نیز جرم انگاری شده است، ولی 4 رفتار دیگر در ماده 8 که در این ماده جرم انگاری شده است ،در ماده 4 ذکر نشده است ،اما نوع مواد مخدر و روان گردان های صنعتی غیر دارویی مذکور در این دو ماده با هم متفاوت است،بنابراین مقصود از عبارت «مواد موضوع ماده 8 این قانون مشروط به این که بیش از 2 کیلو گرم باشد»مذکور در بند ت ماده واحده الحاقی یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1396/7/12 به قرینه عبارت های قبل و بعد از آن ،رفتارهای مجرمانه مشترک با ماده 4 یاد شده یعنی وارد ،صادر ،ارسال ،تولید ،ساخت و توزیع کردن و فروش یا در معرض فروش قرار دادن مواد مخدر و روان گردان های صنعتی غیردارویی مذکور در این ماده (ماده 8) است و مقصود از عبارت «در خصوص سایر جرایم موضوع ماده 8 در صورتی که بیش از 3 کیلوگرم باشد» رفتارهای غیرمشترک با ماده 4 یعنی خرید، نگهداری، مخفی و حمل کردن مواد مخدر و روان گردان های صنعتی غیردارویی مذکور در این ماده (ماده 8) است.که نظریه مشورتی شماره 2163/96/7 -مورخ 1396/9/14 نیز موید این مطلب می‌باشد.