صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1383/03/07
برگزار شده توسط: استان چهار محال و بختیاری/ شهر شهرکرد
موضوع
مرجع صالح به اعتراض ثالث
پرسش
دادگاه بدوی در پرونده حقوقی حکمی صادر می‌کند که به تأیید دادگاه تجدیدنظر می‌رسد. سپس موضوع در شعبه تشخیص دیوان عالی کشور مطرح می‌شود که آن شعبه با نقض آرای صادره حکم جدیدی صادر می‌کند. اگر ثالث نسبت به این حکم اعتراض کند دادگاه صالح کدام دادگاه است؟
نظر هیئت عالی
حسب مفاد ماده 418 قانون آیین دادرسی مدنی شخص ثالث حق دارد به هر گونه رأی صادره از دادگاه‌های عمومی، انقلاب و تجدیدنظر اعتراض کند و چون رسیدگی در شعب تشخیص نیز یکی از طرق فوق‌العاده رسیدگی به احکام قطعی است و رأی ماهیتی هم صادر می‌کند، شخص ثالث حق دارد به رأی صادره از شعبه تشخیص اعتراض کرده و مرجع رسیدگی به اعتراض نیز شعبه تشخیص صادرکننده رأی معترض‌عنه است. این ایراد که چون در ماده 418 رأی صادره از شعبه تشخیص پیش‌بینی نشده پس معترض ثالث حق اعتراض به رأی صادر از شعبه تشخیص را ندارد، وارد نیست، زیرا قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی قبل از تشکیل شعب تشخیص دیوان‌عالی کشور تصویب شده است در این مورد می‌توان از وحدت ملاک ماده 418 استفاده کرد. در نتیجه نظر اکثریت اعلام شده مورد تأیید گروه است.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه شعبه تشخیص دیوان‌عالی کشور رسیدگی ماهوی می‌کند و از طرفی صحیح نیست که دادگاه‌های تالی حکم مرجع عالی را نقض کنند؛ در فرض سوال، شعبه تشخیص صالح به رسیدگی است. حکم شعبه تشخیص را هیچ مرجعی نمی‌تواند نقض کند مگر مرجعی که در قانون پیش‌بینی شده است.
نظر اقلیت
بر اساس ماده 7 قانون آیین دادرسی مدنی اصل بر دو درجه‌ای بودن رسیدگی به هر دعوایی است و فقط جایی می‌توان از این اصل تخطی کرد که قانون به صراحت بیان کرده باشد و در این مورد صراحتی وجود ندارد. بنابراین، رسیدگی به اعتراض ثالث در فرض سوال با شعبه تشخیص دیوان‌عالی کشور است. مضافاً اینکه صلاحیت شعبه تشخیص در قانون به صراحت پیش‌بینی شده است و صرفاً جهت رسیدگی به اعتراض نسبت به آرای قطعی چنین مرجعی پیش‌بینی شده است.