تاریخ نظریه: 1401/05/29
شماره نظریه: 7/1400/1518
شماره پرونده: 1400-186/1-1518 ک
استعلام:
1- در ماده 645 قانون مجازات اسلامی برای از بین بردن ناخن در دو فرض که به صورت سالم بروید یا آنکه دیگر نروید، دیه تعیین شده اما اشاره به اینکه قسمتی از ناخن آن کنده شده باشد، نشده و لذا اگر نصف ناخن یک انگشت ساقط شود چهار حکم متفاوت در این خصوص به ذهن می‌رسد: اول، باید دیه سقوط کل ناخن را برای آن تعیین نمود؛ دوم، معادل نصف دیه ناخن در نظر گرفته شود، سوم، می‌توان گفت هنوز ناخن به طور کامل سقوط نکرده و اطلاق سقوط ناخن به چنین صدمه‌ای صحیح نیست و فاقد دیه است؛ چهارم، باید برای این صدمه ارش تعیین شود. کدام یک از استنباط‌های فوق صحیح است؟
2- در ماده 714 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 برای تغییر رنگ پوست صورت یا سایر اعضا، مقادیر مختلف دیه تعیین شده است. آنچه به ذهن می‌رسد این است که صورت همان مقداری است که در وضو شسته می‌شود و ظاهر است و تعیین دیه برای تغییر رنگ آن نیز برای جبران نقص موقت در زیبایی ظاهری بزه دیده است و لذا نمی‌توان «مخاط لب» را که در ظاهر دیده نمی‌شود و در وضو نیز شسته نمی‌شود، قسمتی از پوست صورت دانست. آیا این تفسیر صحیح است؟ اگر صحیح است، آیا باید آن‌چنان که در برخی منابع فقهی برای آن، ارش تعیین شده، حکم به پرداخت ارش صادر شود یا آنکه مشمول اطلاق بند «ب» ماده مذکور است و دیه‌ای معادل نصف دیه تغییر رنگ پوست صورت دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- همانطور که در استعلام نیز اشاره شده است در ماده 645 قانون مجازات اسلامی مصوب 139 در دو حالت دیه از بین بردن ناخن پیش‌بینی شده است 1-...دیگر نروید یا فاسد یا معیوب بروید یک درصد دیه کامل و اگر بدون عیب بروید نیم درصد دیه کامل تعلق می‌گیرد و به حالتی که قسمتی از ناخن در اثر صدمه از بین برود اشاره‌ای نشده است؛ با عنایت به اینکه منظور از عبارت «از بین بردن ناخن» در ماده صدر‌الذکر همان کندن ناخن یعنی جدا شدن ناخن از گوشت در اثر ضربه می‌باشد اگر مقداری از آن کنده شود با عنایت به سکوت قانون مطابق قسمت آخر ماده 559 قانون مذکور موجب تعلق ارش است.
2- منظور از صورت در بند «الف» ماده 714 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 همان گردی صورت است که مورد مشاهده می‌باشد؛ بنابراین آن قسمت از لب که در قسمت داخلی حفره دهان قرار دارد و قابل مشاهده نیست شامل صورت نمی‌شود و تغییر رنگ پوست این قسمت از لب در اثر ضربه مشمول بند «ب» ماده 714 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 است.