صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/12/05
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر آمل
موضوع
بررسی میزان مسئولیت حافظ امین در اجرای احکام مدنی
پرسش
در خصوص میزان مسئولیت حافظ امین تعیین شده در مرحله اجرا توسط دادورز که پس از سپردن مال توقیف شده به ایشان، به واسطه قصور وی مال از بین رفته یا در دسترس نمی‌باشد، آیا مسئولیت امین به میزان ارزش واقعی مال توقیف شده در زمان اجرای حکم است یا به میزان ِحسب مورد (مبلغ قرار تامین خواسته یا مبلغ محکوم‌به)؟
(مورد خاص سوال مطروحه، پرونده‌ای است در اجرای احکام مدنی با موضوع قرار تامین خواسته که در این راستا مقداری سنگ نمای ساختمان توقیف و به حافظ امین سپرده شده و پس از مدتی رای محکومیت خوانده صادر و مبلغ محکومیت بیشتر از مبلغ قرار تامین می‌باشد، حافظ امین نیز در فاصله زمانی صدور قرار تامین و صدور رای اقدام به فروش سنگها نمود (خیانت در امانت) حال با عنایت به اینکه هم مبلغ محکوم‌به افزایش یافته و هم ارزش مال توقیف شده،(سنگ)، آیا می‌توان در راستای اعمال ماده 85 قانون اجرای احکام مدنی نسبت به توقیف و وصول محکوم‌به، به میزان ارزش روز سنگ از اموال حافظ امین اقدام نمود یا تنها وصول به میزان مبلغ قرار تامین صادره ممکن است؟
به دیگر سخن آیا مسئولیت حافظ امین به میزان قرار تامین خواسته صادره است یا به میزان ارزش مال سپرده شده به وی؟)
نظر هیات عالی
نظر اکثریت برخلاف نص صریح مواد 85 و 92 قانون اجرای احکام مدنی می‌باشد. مسئولیت حافظ امین معادل ارزش مال توقیف شده می‌باشد. در نتیجه نظر اقلیت مستدل و مورد تایید است.
نظر اکثریت
مسئولیت حافظ امین به میزان مبلغ مندرج در قرار تامین یا حکم صادره حسب مورد می‌باشد و در صورت تغییر و افزایش قیمت مال توقیف شده و تلف آن به واسطه قصور امین تنها به میزان مبلغ فوق‌الذکر مسئول بوده و مطابق ماده 85 قانون به میزان مبلغ قرار تامین یا حکم می‌توان مبلغ را از اموال حافظ وصول نمود و در صورت افزایش مبلغ محکوم‌به به علت تعلق خسارت تاخیر تادیه باید به سایر اموال محکوم‌علیه مراجعه نمود و همچنین محکوم‌له در صورت ورود خسارت می‌تواند مطابق ماده 92 قانون اجرای احکام مدنی جهت جبران خسارت نسبت به طرح دعوای مقتضی به مراجع صالح مراجعه نماید.
نظر اقلیت
به نظر مسئولیت حافظ امین به میزان ارزش روز عین مال توقیف شده به قیمت روز وصول محکوم‌به می‌باشد چراکه: 1- مطابق صراحت ماده 85 قانون اجرای احکام مدنی در صورتی که حافظ از تسلیم اموال توقیف شده امتناع کند از تاریخ امتناع، ضامن محسوب است و دادورز (مامور اجرا) معادل ارزش مال توقیف شده را از اموال حافظ استیفاء می‌نماید. لذا مسئولیت حافظ امین به میزان ارزش مال توقیف شده بوده و تعهد به تحویل عین مال سپرده شده داشته و تعهد حافظ امین ارتباطی به مبلغ قرار تامین و مبلغ محکوم‌به ندارد و تعهد جداگانه می‌باشد. 2- استدلال همکاران گرامی در خصوص اعمال ماده 92 قانون اجرای احکام به نظر مربوط به حافظ امین نبوده چراکه تعهدات حافظ امین در فصل پنجم قانون مذکور بیان شد که از ماده 77 الی ماده 86 قانون اجرای احکام مدنی بوده و ماده 92 قانون مذکور در مبحث ششم از قانون اجرای احکام مدنی بوده که در خصوص موارد مربوط به توقیف اموال محکوم‌علیه که نزد شخص ثالث بوده، می‌باشد و بحثی جدا از تعهدات حافظ امین بوده است. با عنایت به مراتب بیان شده به نظر می‌رسد در فرض سوال مطرح شده می‌توان محکوم‌به و خسارت تاخیر تادیه را تا میزان ارزش روز مال سپرده شده نزد حافظ امین از اموال حافظ امین بدون نیاز به طرح دعوا وصول نمود.