تاریخ نظریه: 1395/11/13
شماره نظریه: 7/95/2902
شماره پرونده: 815-1/168-95
استعلام:
1- با توجه به ماده 168 قانون آئین دادرسی کیفری که مقرر داشته است بازپرس نباید بدون دلیل کافی و برای توجه اتهام کسی را به عنوان متهم احضار و یا جلب کند حال سوال پیش آمده این است در صورت احضار کسی به عنوان متهم آیا لزوماً باید آن شخص تفهیم اتهام شود یا می‌توان صرفا اظهارات وی را اخذ نموده در صورت عقیده بر لزوم تفهیم اتهام آیا عدم تفهیم اتهام تخلف انتظامی محسوب می-شود یا خیر؟
2- با توجه به ماده 217 قانون آئین دادرسی کیفری که مقرر می‌دارد: به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن و تضمین حقوق بزه دیده برای جبران ضرر و زیان وی بازپرس پس ازتفهیم اتهام وتحقیق لازم در صورت وجود دلایل کافی یکی از قرارهای زیر را صادر کند.
اختلاف به وجود آمده در مورد ماده فوق به عبارت در صورت وجود دلایل کافی برمی‌گردد برخی معتقدند پس از تفهیم اتهام در صورتی که دلایل کافی وجود داشته باشد لزوماً باید قرار تامین صادر شود و برخی دیگر اعتقاد دارند پس از تفهیم اتهام در هر صورت باید قرار تامین صادر شود و عبارت در صورت وجود دلایل کافی به قسمت اول ماده برمی‌گردد خواهشمند است اعلام نظر فرمایید که پس از تفهیم اتهام صدور قرار تامین ضروری است یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
با توجه به صراحت ماده 168 قانون آیین دادرسی کیفری 1392، احضار یا جلب افراد در صورتی امکان دارد که دلیل کافی برای توجه اتهام وجود داشته باشد و به تعبیر دیگر هدف از احضار و جلب، تفهیم اتهام است و ماده 195 قانون مذکور نیز تکلیف بازپرس پس از حضور متهم را مشخص کرده است که پس از تذکر مراقبت اظهارات، باید موضوع اتهام و دلایل آن را به شکل صریح به متهم تفهیم نماید وضمن تذکر تأثیر اقرار و همکاری در تخفیف مجازات، آن‌گاه شروع به پرسش می‌کند. بنابراین طرح هرگونه پرسش قبل از تفهیم اتهام از قبیل توضیح پیرامون شکایت شاکی یا گزارش ضابطان دادگستری، ممنوع و خلاف حقوق دفاعی متهم است.