صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1385/07/14
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر بابل
موضوع
تجدیدنظرخواهی از پرونده ای که محکوم علیه حق واخواهی خود را ساقط کرده
پرسش
آیا پرونده ای که محکوم علیه حق واخواهی را اسقاط میکند قابل تجدیدنظر خواهی است؟ چنانچه پرونده پس از تجدیدنظر به دادگاه تجدیدنظر ارسال شده و دادگاه تجدیدنظر آن را اعاده و واخواهی تلقی کند، رویه چگونه است؟
نظر هیئت عالی
با توجه به ماده 305 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال 1379 محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض کند... و اعتراض به حکم غیابی حق است نه تکلیف و ملاک های قانون از جمله مواد 333 و 369 بند (4) ماده 369 قانون آیین دادرسی مدنی مذکور متضمن این معناست. لذا نظر اکثریت قضات شهرستان بابل صائب تشخیص و مورد تأیید است.
نظر اکثریت
این سوال صرفاً در خصوص واخواهی مطرح نمیشود، بلکه برای مراحل تجدیدنظر خواهی و فرجام خواهی نیز مطرح است. به عنوان مثال اگر طرف، تجدیدنظر خواهی یا فرجام خواهی را اسقاط کند آیا میتواند آن را مجدداً اعمال کند؟ واخواهی، فرجام خواهی و تجدیدنظر خواهی برای دادگاه تکلیف است، لیکن برای فرد حق تلقی میشود و در هر سه مرحله قانون برای افراد حق قایل شده است و این حق قابل اسقاط است. به عنوان مثال ماده 369 قانون آیین دادرسی مدنی اسقاط واخواهی را صراحتاً اشاره میکند، اگر طرف آن را اسقاط کند دیگر نمیتواند مجدداً آن را اعمال کند و یا ماده 246 قانون آیین دادرسی کیفری که حق تجدیدنظرخواهی توسط طرفین ساقط میشود. هرچند در خصوص حق واخواهی صراحت قانونی مثل تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی وجود ندارد، ولی در حق بودن آن نمیتوان تردید کرد؛ لذا میتوان از مواد دیگر وحدت ملاک گرفت و در این صورت دادگاه بدوی در خصوص واخواهی تکلیفی ندارد چون واخواهی مطرح نشده است که دادگاه بدوی در برابر آن تصمیم بگیرد. چون فرد حق خود را اسقاط کرده یک امر عدمی است لذا در برابر امر عدمی، دادگاه بدوی تکلیفی به اظهارنظر ندارد. بنابراین، تجدیدنظر خواهی تلقی شده و دادگاه تجدیدنظر باید اظهارنظر کند یا در مواردی که محکوم علیه حکم غیابی حق واخواهی خود را ساقط کند اینکه آیا میتوان مانع اجرای حکم غیابی شد هرچند داخل مهلت واخواهی نیز باشد از تکالیف دادگاه تجدیدنظر است که به آن رسیدگی و تصمیم اتخاذ کند.
نظر اقلیت
دادگاه بدوی تکلیف دارد در این خصوص در مورد اسقاط واخواهی تصمیم بگیرد و با اسقاط واخواهی توسط واخواه، رأی واخواهی را تأیید کند تا تجدیدنظر وارد رسیدگی یا تجدیدنظرخواهی شود. فرد این حق را ندارد تا قبل از رسیدگی دادگاه بدوی حق رسیدگی توسط دادگاه عالی را بخواهد، در خصوص فرجام خواهی یا تجدیدنظرخواهی چون صراحت قانونی وجود دارد مطابق نص عمل میکنیم. در خصوص واخواهی چون نص قانونی وجود ندارد، نمیتوان از موارد فوق وحدت ملاک گرفت، لذا دادگاه بدوی ابتدا در خصوص واخواهی تصمیم میگیرد و برای تجدیدنظرخواهی به دادگاه تجدیدنظر ارسال میشود.