تاریخ نظریه: 1398/04/31
شماره نظریه: 7/97/2241
شماره پرونده: 97-54-2241
استعلام:
...
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- مقنن به موجب ماده واحده الحاق یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1396/7/12، مجازات مرتکبان جرائمی را که در این قانون دارای مجازات اعدام یا حبس ابد هستند، در صورت عدم احراز یکی از شرایط مذکور در این ماده واحده تخفیف داده است و با توجه به تعیین حبس و جزای نقدی و نیز تصریح به این که در این موارد مرتکب به ضبط اموال ناشی از جرایم مواد مخدر و روان گردان هم محکوم می‌شود، به نظر می‌رسد مقنن در مقام بیان کل محکومیت مرتکبان مذکور بوده و در واقع مجازات این مرتکبان را تبدیل نموده است. بنابراین تعیین جزای نقدی و شلاق مقرر در بند 6 ماده 5 قانون یاد شده پس از لازم الاجرا شدن ماده واحده الحاقی صدرالذکر منتفی است و مشمولان این بند صرفا به مجازات های مقرر در ماده واحده محکوم میشوند.
2- مقنن در ماده واحده الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1396/7/12 راجع به مرتکبان جرائمی که در این قانون دارای مجازات اعدام یا حبس ابد هستند در صورت عدم احراز شرایط مذکور در این ماده مجازات خفیف تری تعیین کرده است و در واقع مجازات قانونی را تبدیل نموده است. بنابراین در فرض سوال که در اجرای ماده ی 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر (1396) مجازات حبس ابد مذکور در بند 6 ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر به حبس و جزای نقدی درجه دو موضوع ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 تبدیل شده است، لزوم تعیین مجازات موضوع بند 5 ماده 5 قانون موصوف مبنی بر افزایش جزای نقدی به ازای هر کیلوگرم دو میلیون ریال مازاد بر یکصد کیلوگرم اساسا منتفی است و دادگاه در تعیین میزان جزای نقدی درجه دو موضوع ماده 19 قانون موصوف، بین حداقل و حداکثر دارای اختیار است و مطابق ضوابط عام حاکم بر اعمال اختیار قاضی در تعیین میزان مجازات مانند ذیل ماده 18 قانون مجازات اسلامی (1392) رفتار می‌نماید.
3- الف: اولاً- مقنن در ماده واحده الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1396/7/12 راجع به مرتکبان جرایمی که در این قانون دارای مجازات اعدام یا حبس ابد هستند، در صورت عدم احراز شرایط مذکور در این ماده مجازات خفیف تری تعیین کرده است و در واقع مجازات قانونی را تبدیل نموده است. بنابراین در فرض سوال در اجرای ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1396/7/12 مجازات حبس ابد مذکور در بند 6 ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر به حبس و جزای نقدی درجه دو موضوع ماده 19 قانون مجازات اسلامی (1392) تبدیل شده است.
ثانیاً- جرایم موضوع ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر با اصلاحات و الحاقات بعدی (خرید، نگهداری، مخفی یا حمل کردن تریاک) و دیگر موارد مذکور در ماده 4 این قانون، از تاریخ لازم الاجرا شدن ماده واحده الحاق یک ماده به قانون پیش کفته با هر نصابی از مواد یاد شده مستوجب مجازات اعدام نیست، مگر آن که یکی از شرایط مذکور در بندهای «الف»، «ب» یا «پ» ماده واحده نیز وجود داشته باشد؛ زیرا در بند (ت) ماده واحده مذکور، جرایم موضوع ماده 5 ذکر نشده است. بنابراین اعدام مذکور در بند 6 ماده 5 قانون یاد شده نیز مشمول ماده واحده صدرالذکر است و در هر حال شرایط مقرر در ماده واحده الحاقی باید احراز شود.
ب: مرتکبان جرایم مشمول تبصره ماده 5 قانون یاد شده که هر دو شرط مذکور در این تبصره را دارا بوده و مشمول مجازات مقرر در بند 4 ماده 4 نیز باشند، در صورتی به مجازات اعدام محکوم میشوند که مواد مخدر بیش از نصاب مقرر در بند «ت» ماده واحده صدرالذکر (پنجاه کیلوگرم) باشد و یا یکی از شرایط مذکور در بندهای «الف»، «ب» یا «پ» نیز فراهم باشد و نسبت به متهمان و مجرمان قبل از لازم الاجرا شدن این ماده، صدور حکم اعدام علاوه بر لزوم نصاب مذکور (بیش از پنجاه کیلوگرم) منوط به تحقق یکی از شرایط بندهای «الف»، «ب» یا «پ» نیز می‌باشد.
4- ماده 6 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر ناظر به تکرار بندهای 1، 2 و 3 ماده 4 و تکرار همین بندها از ماده 5 و تلفیقی از تکرار بندهای مذکور از مواد 5 و 4 بوده و چنانچه در اثر تکرار بندهای 3، 2 و 1 ماده 4 مجموع مواد به بیش از پنج کیلوگرم برسد، به لحاظ نبود شرایط مقرر در بندهای ماده 45 الحاقی، مجازات اعدام به حبس درجه یک تا سی سال و جزای نقدی درجه یک تا دو برابر حداقل آن تبدیل می‌شود و چنانچه در نتیجه تکرار جرایم مذکور از دو ماده 4 و 5 یا بندهای مذکور در ماده 5، میزان مواد به بیش از پنج کیلوگرم برسد، به دو برابر مجازات بند 4 از ماده 5 محکوم خواهد شد و از شمول اوزان مقرر در بند «ت» ماده واحده خارج است./