تاریخ نظریه: 1396/11/17
شماره نظریه: 7/96/2859
شماره پرونده: 96-54-1978
استعلام:
1- با توجه به تبصره ماده واحده الحاق یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر ماده 45 آیا مقنن از رعایت تناسب مجازات یا میزان مواد تناسب ریاضی عدول نموده است؟ به عبارت دیگر از عبارت اگر حکم به حد اقل مجازات قانونی صادر شود استنباط می‌شود که دادگاه بین حد اقل و حد اکثر مجازات مقرر در هر بند اختیار دارد؟ به عنوان مثال برای یک گرم تریاک می‌تواند 3 میلیون ریال جزای نقدی و 50 ضربه شلاق تعزیری صادر کند 2- با توجه به اینکه در مواد 6 و 9 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر برای تعیین مجازات در فرض تکرار جرم ضابطه تعیین شده است در فرض که نسبت به سابقه قبلی مدت های ماده 25 قانون مجازات اسلامی گذشته و مشمول اعاده حیثیت شده آیا سابقه موثر بوده و قاضی ملزم به تشدید می‌باشد یا به علت گذشت مدتهای مقرر در ماده 25 قانون پیش گفته موثر محسوب نمی شود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- اولاً: رعایت تناسب در تعیین مجازات مرتکب که در مواد 4، 5 و 8 قانون مبارزه با مواد مخدر و روان‌گردان با اصلاحات و الحاقات بعدی آمده است، به این معنا است که دادگاه با توجه به میزان مواد مکشوفه در هر بند از سه ماده مذکور، مجازاتی بین حداقل و حداکثر تعیین نماید و این امر بدان معنی نیست که مجازات کسی که مرتکب حمل و نگهداری یک گرم تریاک شده، طبق بند 1 ماده پنج قانون مزبور، لزوماً یک ضربه شلاق باشد؛ چه اینکه ملاک رعایت تناسب، عرف بوده و در نهایت، اتخاذ تصمیم در این خصوص حسب مورد با قاضی رسیدگی کننده است. ثانیاً: مفاد تبصره ماده واحده قانون الحاق یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1396/7/12 دلالتی بر نسخ یا عدول مقنن از لزوم رعایت تناسب در تعیین مجازات مرتکبین جرایم مذکور در مواد 4، 5 و 8 قانون مبارزه با مواد مخدر و روان گردان با اصلاحات و الحاقات بعدی آمده است، ندارد.
2- با توجه به این که در خصوص تکرار جرم موضوع مواد 2، 5، 6، 9 و 14 قانون مبارزه با مواد مخدر با اصلاحات و الحاقات بعدی، حکم خاصی راجع به حصول یا عدم حصول اعاده حیثیت مقرر نشده است، در این باره مقررات عام ماده 25 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 حکم فرما است، ضمناً ماده 39 قانون صدرالذکر تنها مفید این معنی است که محکومیت‌ها یا سوابق قبل از اجرای قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1367 ملاک تکرار جرم محسوب نمی‌شود.