تاریخ نظریه: 1399/02/16
شماره نظریه: 7/98/1929
شماره پرونده: 98-219-1929 ک
استعلام:
1- چنانچه شخصی اقدام به ربودن پلاک خودروی دیگری کند و با تغییر در ارقام پلاک و الصاق به وسیله نقلیه دیگری، از آن وسیله نقلیه استفاده کند، مرتکب چه عناوین مجرمانه‌ای شده است؟
2- با توجه به قاعده فقهی«التعزیر دون الحد» میزان شلاق در جرایم تعزیری صرفا تا 74 ضربه است. آیا در صورت وجود ضوابط تعدد و تکرار جرایم تعزیری، صدور حکم به بیش از 74 ضربه شلاق میسر است؟
3- چنانچه فردی با وسایل تهیه شده برای سرقت نظیر شاه‌کلید موفق به سرقت شود، آیا مشمول تعدد جرم است یا فقط به مجازات سرقت می‌بایست محکوم شود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- در فرض سوال که فردی اقدام به ربودن پلاک خودرو کرده و با تغییر در ارقام پلاک مسروقه و الصاق آن به وسیله نقلیه دیگر، چنین وسیله‌ای را مورد استفاده قرار داده است، مرتکب دو جرم شامل سرقت پلاک اتومبیل و جرم موضوع ماده 720 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 شده است و مجازات وی باید با لحاظ مقررات تعدد در ماده 134 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 (قسمت اول) تعیین شود؛ با این توضیح که هر چند «تغییر در ارقام پلاک وسیله نقلیه موتوری» و «الصاق پلاک وسیله نقلیه موتوری دیگر» و «استفاده از چنین وسیله‌ای»، سه عنوان مجرمانه جداگانه است که در ماده 720 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 آمده است لیکن منصرف از مواردی است که تغییردهنده ارقام پلاک وسیله نقلیه موتوری و الصاق‌کننده پلاک خودروی دیگر و استفاده از چنین وسیله نقلیه موتوری یک نفر باشد. به عبارت دیگر، چنانچه تغییردهنده ارقام پلاک خودرو با الصاق آن به خودروی دیگر شخصاً از چنین وسیله نقلیه موتوری استفاده کند، فقط مرتکب یک جرم موضوع ماده 720 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 شده است و عبارت «یا چنین وسایلی را با علم به تغییر یا تعویض پلاک تقلبی مورد استفاده قرار دهد»، در ماده اخیرالذکر، ناظر به شخصی غیر از تغییردهنده ارقام پلاک است.
2- تشدید مجازات جرایم تعزیری به لحاظ شمول تعدد جرم و مقررات تکرار جرم موضوع مواد 134 و 137 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 صرف نظر از این‌که پس از اعمال این مقررات میزان مجازات چقدر می‌شود، به حکم قانون صورت می‌پذیرد و مجازات شلاق تعزیری نیز مستثنی نشده است. بنابراین در فرض سوال چنانچه با اعمال مقررات تعدد و تکرار، مجازات تشدید شده و تعداد شلاق تعزیری مورد حکم از هفتاد و چهار ضربه هم تجاوز کند، چون این امر مستند به قانون بوده، لذا
فاقد اشکال است. ضمناً متذکر می‌شود علل مشدده مجازات نظیر تعدد و تکرار جرم در اصل میزان مجازات جرم تعزیری که کمتر از«حد» است، تغییری ایجاد نمی‌کند و مجازات اصلی همان است که در قانون آمده است و تشدید مجازات، امری ثانوی و جدای از مجازات اصلی جرم است که به آن اضافه می‌شود.
3- چنانچه عرفاً مقدمه ضروری و لازم جرمی، انجام اقدامات مذکور در ماده 664 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 (تعزیرات) باشد، در این صورت ارتکاب مجموع اعمال مجرمانه توسط یک نفر (شخص واحد) صرفاً مشمول مجازات جرم اخیر است؛ بنابراین در فرض استعلام که سارق با ساختن کلید مبادرت به سرقت کرده است، تنها به مجازات بزه سرقت محکوم خواهد شد.