تاریخ نظریه: 1396/12/27
شماره نظریه: 7/96/3206
شماره پرونده: 1895-233-96
استعلام:
با توجه به بند ت ماده 58 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که یکی از شرایط آزادی مشروط را اینگونه مقرر داشته که محکوم بیش از آن از ازادی مشروط استفاده نکرده است
1- محکومین قبل از حاکمیت این قانون در خصوص آزادی مشروط مشمول این قانون می‌باشند
2- زمان استفاده از آزادی مشروط به محض اجرای این قانون می‌باشد یا به گذشته نیز تسری دارد در صورتیکه قانون مذکور مطابق سوال بند یک به محکومین قبل از حاکمیت این قانون برگردد
3- اگر کسی سابقاً از آزادی مشروط استفاده نماید ولی بلحاظ گذشت زمان فاقد آثار و محکومیت از حقوق اجتماعی باشد در این صورت باز هم در اعطای آزادی مشروط مانع وجود دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1 و 2- شرایطی که برای اعطای آزادی مشروط به محکومین به حبس در قانون مجازات اسلامی 1392 آمده است، به محکومیت‌های قبل از لازم‌الاجرا شدن این قانون نیز قابل تسری است؛ زیرا با نسخ قانون سابق نمی‌توان بر اساس قانون منسوخه عمل نمود و آزادی مشروط که جنبه ارفاقی و تشویقی دارد، فرض این است که مقنن با رعایت مصالح اجتماعی، سیاست کیفری مناسب‌تری در ماده مذکور اتخاذ کرده است، لذا نمی‌توان به اعتبار اینکه حکم محکومیت قبل از اجرای قانون مذکور صادر شده، محکوم‌علیه را از چنین نهادی که به نفع اوست محروم کرد و از « زمان صدور حکم آزادی مشروط»، محکوم‌علیه به طور مشروط آزاد می‌گردد، یعنی حکم آزادی مشروط به مرحله اجراء در می‌آید.
3- بند ت ماده 558 قانون مجازات اسلامی 1392 مبنی بر اینکه «... محکوم پیش از آن از آزادی مشروط استفاده نکرده باشد» مطلق است و هدف آن است که هر محکوم به حبسی فقط یک‌بار بتواند از آزادی مشروط استفاده کند، خواه قبل از قانون مجازات اسلامی 1392 یا بعد از این قانون، از «آزادی مشروط» استفاده کرده باشد و گذر زمان هم این شرط را زایل نمی‌کند و نیل به اعاده حیثیت که در فرض سوال آمده، ارتباطی به برخورداری محکوم‌علیه از آزادی مشروط ندارد.