صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/09/02
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر سیاهکل
موضوع
حق اعاده دادرسی در صورت کشف سند مکتوم پس از انقضای مهلت تجدیدنظرخواهی
پرسش
اگر سند که درجریان دادرسی مکتوم مانده بعد از صدور رای بدوی و داخل در مهلت تجدید نظر پیدا شود و محکوم علیه از فرصت تجدید نظرخواهی استفاده نکند آیا خواهد توانست مبادرت به اعاده دادرسی نماید مثلاً اگر 10 روز از مهلت تجدید نظرخواهی سپری شده باشد و سند مکتوم پیدا شود اما در مهلت 10 روز باقی مانده تجدید نظرخواهی صورت نگیرد (با علم به مهلت) آیا امکان اعاده دادرسی باقی است ؟
نظر هیئت عالی
بنا به مستفاد از بند 2 ماده 427 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی وانقلاب در امور مدنی محکوم علیه می‌تواند از حق واخواهی وحق تجدید نظرخواهی خود صرف نظر نموده و پس از انقضای مواعد قانونی دو مرحله ی مذکور که از مراحل و طرق عالی شکایت از آراء و احکام قضایی است، از طرق فوق العاده چون اعاده دادرسی استفاده کرده و نسبت به رأی دادگاه اعتراض نموده وتقاضای نقض حکم صادره را بنماید، چه اعاده دادرسی نیز همانند تجدیدنظرخواهی، حق ذی نفع می‌باشد و مطابق مقررات می‌تواند از این حق درجهت اعتراض به احکام قضایی استفاده نماید.
نظر اکثریت
خیر، اعاده دادرسی از طرق فوق العاده شکایت از آراست و چون موضوع استثنایی است باید به طور محدود و مضیق تفسیر شود کسی که راه عادی شکایت از رای (تجدید نظر) را دارا ست و علم به مهلت دارد این حق را ندارد که به زعم خود قانون را دور بزند و حق استثنایی دیگری مثل اعاده دادرسی را دارا باشد. از سبک و سیاق نگارش مواد مربوط به بحث اعاده دادرسی (مواد 426 الی 431 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب 1379) چنین برداشت می‌شود که اسناد دلیل حقانیت پس از صدور حکم قطعی پیدا شود و دور از انصاف و عدالت است کسی که در مهلت تجدید نظرخواهی با علم به موضوع این حق را از خود ساقط کند (تا بخواهد از فرصت استثنایی اعاده دادرسی استفاده کند) با کسی که بعد از صدور حکم قطعی شرایط بند 7 ماده 426 قانون اخیر الذکر را پیدا کند برابر باشد. و منظور از حکم مندرج در بند7ماده 426 ناظر به صدر ماده یعنی احکام قطعیت یافته است در نتیجه اعاده دادرسی چنین شخصی مورد پذیرش نیست.
نظر اقلیت
بله امکان اعاده دادرسی وجود دارد.
اولا در بند 7 ماده 426آمده: پس از صدور حکم قید نشده حکم قطعی
ثانیا در صدر ماده 426، قید گردیده: نسبت به احکامی که {قطعیت } یافته و قید نشده از تاریخ صدورحکم قطعی و اگر بعد از صدور حکم سندی پیدا شد که دلیل حقانیت است می‌تواند حق تجدید نظرخواهی خود را ساقط کند و مهلت اعاده دادرسی از تاریخ پیدا شدن سند محاسبه می‌شود و ذی نفع می خواهد قاضی رسیدگی کننده که اشراف بیشتری دارد رسیدگی کند. تجدید نظرخواهی و اعاده دادرسی هر دو حق محکوم علیه هستند و قوانین را باید طوری تفسیر کرد که حقی ضایع نشود و محکوم علیه هر دو حق (تجدید نظرخواهی و اعاده دادرسی)رادارد و اگر چه در طرق فوق العاده ،اصل برعدم امکان است ولی ماده 426 عنوان کرده: بعد از صدور {حکم} و در تئوری و دکترین هم موضوع سوال به صورت شفاف و واضح پاسخ داده نشده است و فاصله ی بین حکم اولیه تا تقاضای تجدید نظرخواهی جریان دادرسی محسوب نمی شود و جریان دادرسی، با ثبت پرونده در دادگاه تجدید نظر آغاز می‌گردد و اگر در این فاصله سند پیدا شود امکان اعاده دادرسی موجود است و فقط مهلت اعاده دادرسی از تاریخ اطلاع از وجود سند، وصول آن محاسبه می‌شود. مثلاً اگر ده روز از مهلت تجدید نظرخواهی سپری شده باشد و در این فاصله سند مکتوم پیدا شود و مهلت تجدید نظرخواهی منقضی گردد، صرفاً 10 روز از مهلت اعاده دادرسی باقی می ماند.