صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/08/29
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر شاهین شهر
موضوع
تخریب خودرو به دستور دیگری
پرسش
شخص (الف) دستور تخریب خودروی متعلق به (ج) را به شخص (ب) داده و شخص (ب) با این تصور که خودرو متعلق به شخص (ج) است، خودروی متعلق به (الف) را تخریب می کند. مستدلاً و مستنداً بیان فرمائید شخص (الف) و (ب) مرتکب چه بزهی شده‌اند؟
نظر هیئت عالی
پرسش مطروحه مبهم است ولیکن چنانچه منظور این باشد که تخریب خودرو توسط فردی صورت پذیرفته است که در تشخیص مالکیت خودرو دچار اشتباه شده است با لحاظ ماده 144 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و مفروضا بر اینکه علم بر رفتار خلاف قانون خود نداشته باشد، قابل تعقیب نمی‌باشد و چنانچه شخص دیگری را با حیله و فریب و امثال آن به ارتکاب جرم وادار کرده باشد با اتخاذ ملاک از ماده 151 قانون فوق‌الذکر، به عنوان مباشر معنوی (سبب اقوا از مباشر) مرتکب جرم شناخته می‌شود.
نظر اکثریت
در فرض سوال شخص (ب) مباشر است ولی سوء نیت ندارد و عنصر معنوی بزه، تخریب نسبت به وی مفقود است و با توجه به اینکه طبق ماده 144 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در جرایم عمدی علاوه بر علم مرتکب به موضوع جرم، باید قصد ارتکاب رفتار مجرمانه احراز گردد و در جرایم مقید به نتیجه نیز قصد نتیجه یا علم به وقوع آن باید محرز شود، لذا شخص (ب) فاقد مسئولیت کیفری است و شخص (الف) که با علم و اطلاع دستور تخریب خودروی متعلق به شخص (ج) را به شخص (ب) که جاهل به این موضوع بوده را داده، سبب اقوی از مباشر محسوب و مستفاد از مواد 506 و 526 قانون مجازات اسلامی مسئولیت کیفری بزه تخریب خودرو متوجه وی خواهد بود و هرچند مواد اخیر در مبحث ضمان ناشی از جنایت ذکر گردیده، ولیکن در جرائم تعزیری و در قوانین خاص دیگر از جمله ماده 50 قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع کشور، مجازات برای مسبب اقوی پیش‌بینی شده و با این وصف عنوان سبب اقوی از مباشر منحصر به مبحث جنایات نیست.
نظر ابرازی
نظر به اینکه عنوان سبب اقوی از مباشر وفق ماده 526 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 صرفا مربوط به جنایات است و با توجه به ماده 129 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 هرگاه در ارتکاب رفتار مجرمانه، مرتکب به جهتی از جهات شخصی قابل تعقیب نباشد، تاثیری در تعقیب و مجازات معاون ندارد، در فرض سوال نیز شخص (ب) به لحاظ جهل به تعلق خودرو به (ج)، قابل تعقیب کیفری نیست و صرفاً شخص (الف) به عنوان معاون بزه تخریب قابل تعقیب کیفری خواهد بود.