تاریخ نظریه: 1398/12/17
شماره نظریه: 7/98/1856
شماره پرونده: ک6581-861-89
استعلام:
ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری مقرر داشته است: «هرگاه از شعب مختلف دیوان عالی کشور یا دادگاه نسبت به موارد مشابه اعم از حقوقی، کیفری و امور حسبی با استنباط متفاوت از قوانین، آرای مختلفی صادر شود؛ رئیس دیوان عالی کشور یا دادستان کل کشور به هر طریق که آگاه شوند مکلفند نظر هیات عمومی دیوان عالی کشور را به منظور ایجاد وحدت رویه درخواست کنند. هر یک از قضات شعب دیوان عالی کشور یا دادگاه ها یا دادستان ها یا وکلای دادگستری نیز می‌توانند با ذکر دلیل از طریق رئیس دیوان عالی کشور یا دادستان کل کشور نظر هیات عمومی را درباره موضوع درخواست کنند...»
سوال: با عنایت به اینکه در متن ماده، اشخاص و مقاماتی که می‌توانند نظر هیات عمومی را درخواست نمایند به شرح فوق احصاء گردیده و از سویی دیگر درصدر آن هم عبارت «... رئیس دیوان عالی کشور به هر طریق که آگاه شوند...» ذکر گردیده؛ با این وجود آیا قضات دادسرا (دادیاران، بازپرسان و معاونین دادستان) هم در شمول عبارت «به هر طریقی که آگاه شوند» قرار و می‌توانند درخواست مذکور را بنمایند یا این که صرفاً محصور به اشخاصی است که در متن ماده به آنها اشاره شده است./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
چگونگی و منشأ اطلاع رییس دیوان عالی کشور یا دادستان کل کشور از صدور آراء مختلف در موارد مشابه، با توجه به اطلاق عبارت «به هر طریق که آگاه شوند» در صدر ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری، فاقد موضوعیت است. به کار بردن واژه «نیز» در عبارت «هر یک از قضات شعب دیوان عالی کشور یا دادگاه ها یا دادستان ها یا وکلای دادگستری نیز می‌توانند...» در ماده مذکور مفید همین معناست.
بنابراین هر یک از قضات دادسرا نیز می‌توانند مراتب مذکور را به اطلاع رییس دیوان عالی یا دادستان کل کشور برسانند./ت