تاریخ نظریه: 1398/08/01
شماره نظریه: 7/98/570
شماره پرونده: 98-186/1-570 ک
استعلام:
«الف» به قصد کشتن«ب» ضربه ای به سر او می‌زند که در نتیجه «ب» بیهوش می‌شود ولی«الف» با این تصور و اطمینان که «ب» مرده است برای خلاص شدن از جنازه «ب» او را در آب می اندازد و «ب» در اثر خفگی می میرد عمل«الف» قتل عمد است یا شبه عمد یا خطای محض؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
با توجه به بند «الف» ماده 290 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که مقرر میدارد: «هرگاه مرتکب با انجام کاری قصد ایراد جنایت بر فرد.... را داشته باشد و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن واقع شود»، در فرض استعلام که «الف» به قصد کشتن «ب» ضربه‌ای به سر او وارد می‌کند که منجر به بیهوشی «ب» می‌شود و متعاقب آن، الف با تصور فوت ب برای خلاصی از جسد، ب را در آب می‌اندازد که منجر به فوت ب در اثر خفگی می‌شود، الف مرتکب قتل عمد شده است، زیر مجموعه اعمال وی که تماما به نحو عمد واقع شده، سبب مرگ شده است. این مجموعه عملیات به عنوان عمل واحد می‌باشد و شرط تقارن زمانی دو عنصر مادی و روانی جرم (در اینجا قتل عمد) عرفا موجود می‌باشد.لیکن چنانچه بین زدن ضربه به سر و انداختن در آب فاصله زمانی باشد، به گونه‌ای که عرفا دو رفتار مستقل و مجزا محسوب شود، مصداق بند ب ماده 291 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 است، چرا که مرتکب نسبت به موضوع (زنده بودن فرد) جهل داشته و جنایت دوم را «با اعتقاد به اینکه موضوع رفتار وی» غیر از انسان زنده است انجام داده است.