صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/07/18
برگزار شده توسط: استان اردبیل/ شهر بیله سوار
موضوع
رابطه نامشروع و اقامت اجباری
پرسش
اگر شخصی به اتهام رابطه نامشروع علاوه بر مجازات اصلی به اقامت اجباری به عنوان مجازات تکمیلی محکوم شده باشد لکن برای دومین بار از اقامت اجباری در محل معین خودداری نماید و دادگاه وی را به حبس تعزیری درجه هفت محکوم نماید آیا این حبس مشمول مقررات آزادی مشروط می‌شود یا خیر؟
نظر هیئت عالی
نظریه اداره حقوقی قوه قضائیه شماره 152/98/7 مورخ 98/5/28 به شرح زیر مورد تائید اعضاء هیأت عالی است: ماده 58 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 راجع به آزادی مشروط ناظر به محکومیت حبس تعزیری به موجب حکم دادگاه است اطلاق آن شامل محکومیت حبس بدل از مجازات تکمیلی موضوع قسمت اخیر ماده 24 این قانون نیز می‌شود به ویژه استنباط از عبارت «... بقیه مدت محکومیت را به حبس یا جزای نقدی درجه هفت یا هشت تبدیل می کند...» این است که این حبس مجازات تعزیری جدا و مستقل از مجازات تکمیلی محسوب می‌گردد لذا با رعایت شرایط مقرر در ماده 58 قانون صدر الذکر مشمول آزادی مشروط می‌گردد.
نظر اتفاقی
مجازات جزای نقدی یا حبس که در اجرای قسمت اخیر ماده 20 ق م ا تعیین می‌شود مجازاتی است بدلی و این مجازات در قانون قابل تجدید نظر شناخته نشده است
(ماده 20 ق م ا سابق ؛ در صورتیکه محکوم به تبعید یا اقامت اجباری در نقطه ای یا ممنوعیت از اقامت در نقطه معین، در اثنای اجرای حکم ،محل را ترک کند و یا به نقطه ممنوعه باز گردد،دادگاه می‌تواند با پیشنهاد دادسرای مری حکم مجازات مذکور را تبدیل به جزای نقدی و یا زندان نماید)
2- تبدیل حبس مذکور به جزای نقدی با فلسفه انشائی آن مغایرت دارد و فاقد وجاهت قانونی است.
3- ایرج گلدوزیان: کیفرهای تکمیلی مشمول کیفیات مخففه نمی شوند صحفه 33.
عبدالحسین علی آبادی: کیفرهای تکمیلی را نمی توان مستقلا تعلیق نمود.ج2 صحفه 351.
نکته: طبق بند 2 ماده آیین نامه کمیسیون عفو و بخشودگی مصوب سال 1373 کلیه محکومیتهای محرومیت از حقوق اجتماعی و یا اقامت و یا ممنوعیت از اقامت در محل معین، قابل عفو و تخفیف است.
4- از واژه به علت ارتکاب جرمی مذکور در ماده 38 قانون مجازات اسلامی سابق استفاده می‌شود که شامل مجازات بدلی نمی شود.
*نظریه مشورتی 10977/7 -1380/11/23: چنانچه حسب مقررات ماده 20 ق م ا تبعید به حبس تبدیل می‌شود حبس مذکور مجازات اصلی نیست بلکه کیفری است تتمیمی، لذا مشمول مقررات راجع به آزادی مشروط نیست.
5- نظر به اینکه قانونگذار در ماده 58 ق م ا مقدر نموده است: در مورد محکومیت به حبس تعزیری و چون اقامت اجباری تبدیل شده به حبس ،حبس تعزیری نیست لذا مشمول مقررات آزادی مشروط نمی شود همچنین با توجه به اینکه در ماده 65 ق م ا آمده است مرتکبان جرائم عمدی که حداکثر مجازات قانونی آنها تا سه ماه حبس است به جای حبس به مجازات جایگزین حبس محکوم می گردند و با توجه به اینکه در ما نحن فیه شخص محکوم مرتکب جرم نشده است لذا مشمول ماده مذکور نیز نخواهد بود.