صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/04/05
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر شهرضا
موضوع
نحوه صدور حکم به جبران خسارت در جرایم مربوط به بهره برداری غیر مجاز از منابع آب
پرسش
در صورت تحقق جرایم موضوع ماده 45 قانون توزیع عادلانه آب، تکلیف دادگاه در ماده اخیر‌الذکر مبنی بر صدور حکم به جبران خسارت وارده علاوه بر مجازات 10 تا 50 ضربه شلاق و یا از 15 روز تا سه ماه حبس تأدیبی، به چه نحو اعمال خواهد شد؟ آیا جهت رسیدگی و صدور حکم به جبران خسارت، موضوع تابع تشریفات ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری است یا خیر؟
نظر هیئت عالی
با توجه به قاعده کلی مذکور در ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و اصلاحات و الحاقات بعدی، صدور حکم به جبران خسارت جز در مواردی که مقنن به صدور چنین احکامی بدون تقدیم دادخواست، تصریح نموده است، نیازمند تقدیم دادخواست می‌باشد؛ بنابراین صرف ذکر عبارت «علاوه بر جبران خسارت وارده» در قانون، به معنای نفی نیاز به مطالبه و نیز رعایت تشریفات مربوط نمی‌باشد.
نظر اکثریت
با توجه به مفاد ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری که بیان می‌دارد: «پس از آنکه متهم تحت تعقیب قرار گرفت، زیان‌دیده از جرم می‌تواند تصویر یا رونوشت مصدق تمام ادله و مدارک خود را جهت پیوست به پرونده به مرجع تعقیب تسلیم کند و تا قبل از اعلام ختم دادرسی، دادخواست ضرر و زیان خود را تسلیم دادگاه کند. مطالبه ضرر و زیان و رسیدگی به آن، مستلزم رعایت تشریفات آیین‌دادرسی مدنی است.» لذا با توجه به اینکه رسیدگی به جبران ضرر در دادگاه کیفری، یک صلاحیت خاص و استثنایی است، موضوع می‌بایست طبق تشریفات آیین دادرسی مدنی مورد رسیدگی قرار گیرد و تکلیف تعیین شده در ماده 45 قانون توزیع عادلانه آب مبنی بر صدور حکم به جبران خسارت وفق ماده مذکور می‌بایستی از مجرای آیین دادرسی مدنی اعمال گردد.
نظر اقلیت
تصریح ماده 45 قانون توزیع عادلانه آب مبنی بر تکلیف دادگاه کیفری بر صدور حکم به جبران خسارت در کنار مجازات‌های تعزیری دیگر از سویی و سکوت قانون‌گذار در سایر مواردی که جرم منجر به ورود خسارت به بزه‌دیده شده است از سوی دیگر، خود مبین صرف‌نظر نمودن مقنن از انجام تشریفات مربوط به طرح دادخواست و جری تشریفات مربوط به آن در این مورد می‌باشد.