تاریخ نظریه: 1398/08/12
شماره نظریه: 7/98/13
شماره پرونده: 98-186/1-13ک
استعلام:
1- با توجه به اینکه قانونگذار در ماده 284 قانون مجازات اسلامی حداکثر مدت نفی بلد تبعید را مشخص نکرده است و این خلاف اصل قانونی بودن مجازات است لذا حداکثر مدت تبعید برای محارب چه میزان و تا چه زمانی می‌باشد؟
2- در ماده 277 قانون مجازات اسلامی قانونگذار در خصوص مدت مسافرت و حبس تصریحی ندارد در حالی که در خصوص سایر موارد در ماده صراحت دارد بدین معنا که مسافرات یا حبس باید چند وقت طول بکشد تا موجب خروج از احصان گردد آیا به محض مسافرت و حبس احصان ساقط می‌گردد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- مطابق بند «ت» ماده 282 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 یکی از مجازات‌های (تخییری) حد محاربه، نفی بلد به صورت مطلق است و از ماده 284 این قانون، تعیین مدت استنباط نمی‌شود و ذکر جمله «مدت نفی بلد در هر حال کمتر از یک‌سال نیست» در این ماده دلیل بر تعیین مدت نفی بلد نمی‌باشد؛ زیرا قید مذکور برای این است که چنان‌چه محارب در کمتر از یک سال توبه کند، نفی بلد تا یک سال ادامه می‌یابد و در هر صورت نفی بلد تا زمان توبه محارب ادامه خواهد داشت.
2- عبارت «هر وقت بخواهد امکان جماع از طریق قبل را با وی داشته باشد» مندرج در ماده 226 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، معیار تشخیص معاذیری است که طبق ماده 227 قانون پیش‌گفته فرد را از احصان خارج می‌کند. تشخیص خروج از احصان به واسطه مسافرت یا حبس با لحاظ عرف (ضابطه نوعی) و بر اساس وضعیت و شخصیت متهم به زنای محصنه از حیث جوانی، نیاز به همسر و مانند آن (ضابطه شخصی) تعیین می‌شود و احراز آن به نحو موردی و با توجه به محتویات پرونده با قاضی است.