صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/09/11
برگزار شده توسط: استان یزد/ شهر اشکذر
موضوع
بررسی تبدیل مال در ایفای دین توسط ورثه
پرسش
چنانچه از اموال محکوم‌علیه زمین مشاعی توقیف شود و سپس محکوم‌علیه فوت نماید و برخی از ورثه سهم‌الارث خود از کامیونی که به نام مورث است را معرفی و تقاضای تبدیل مال نمایند لیکن دیگر ورثه (اقلیت) رضایتی به این امر نداشته باشند؛ آیا اجبار ورثه ممتنع به تبدیل مال امکان‌پذیر است؟
نظر هیات عالی
وفق ماده 53 قانون اجرای احکام مدنی، با حصول شرایط قانونی از جمله اینکه مال مورد تعرفه برای جایگزینی از لحاظ فروش آن سهل‌الوصول‌تر باشد، تبدیل مال صرفاً به نسبت سهم‌الارث ورثه‌ای که درخواست تبدیل مال توقیف شده را نموده‌اند، امکان‌پذیر است؛ بنابراین نظریه اقلیت مطلوب و مورد تایید هیات عالی است.
نظر اکثریت
در خصوص موضوع باید با توجه به مقررات قانون امور حسبی و بحث تصفیه ترکه قائل به تفکیک شد؛ چنانچه تصفیه ترکه صورت پذیرفته است امکان اجبار ورثه ممتنع وجود ندارد چراکه مالکیت به ورثه منتقل شده و درخواستی از سوی مالک مطرح نگردیده است لیکن چنانچه تصفیه ترکه هنوز صورت نپذیرفته باشد با وجود دیگر شرایط مقرر در ماده 53 قانون اجرای احکام مدنی، اجبار امکان‌پذیر است زیرا مال هنوز در مالکیت شخصی ورثه قرار نگرفته است.
نظر ابرازی
ماده 53 قانون اجرای احکام مدنی در مقام پیش‌بینی امکان تبدیل مال توقیف شده، بسته به این که کدام یک از طرفین تقاضای تبدیل مال را داشته باشند به اختیار و درخواست محکوم‌له و محکوم‌علیه اشاره نموده است؛ لذا در فرض سوال با توجه به حکم ماده امکان اجبار ورثه ممتنع وجود ندارد و چنانچه سهم‌الارث معرفی شده، (سوای از سهم ممتنعین) دارای دیگر شرایط مقرر در ماده موصوف از جمله سهل‌الفروش‌تر بودن و طرح آن تا پیش از شروع به عملیات راجع به فروش باشد تبدیل مال صرفاً به نسبت سهم‌الارث ورثه‌ای که درخواست نموده‌اند، امکان‌پذیر است.