صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/07/23
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر کاشمر
موضوع
اطلاق ماده 583 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1375
پرسش
آیا اطلاق ماده 583 بخش تعزیرات از قانون مجازات اسلامی شامل اشخاص عادی نیز می‌گردد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ آیا ماده مذکور شامل مردی که درب منزل را به روی همسر خود بسته تا از منزل خارج نشود نیز می‌گردد؟
نظر هیئت عالی
بزه مذکور در ماده 583 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 (تعزیرات) از سوی اشخاص عادی قابل ارتکاب نمی‌باشد؛ زیرا علاوه بر این که این ماده در ذیل فصل دهم قانون تحت عنوان تقصیرات مقامات و مأمورین دولتی آمده است، توقیف و حبس افراد از اختیارات مقامات و مامورین دولتی است و در خصوص اشخاص عادی فاقد موضوعیت است و منظور از عبارت و غیر آنها اشخاصی نظیر فرمانده هواپیما یا کشتی و امثال آنها است که در شرایط و موارد خاص قانونی اختیار توقیف و حبس اشخاص را دارا می‌باشند. بنابراین نظریه ابرازی قضات محترم دادگستری کاشمر استان خراسان رضوی در حدود فوق الذکر مورد تأئید است.
نظر اتفاقی
برخی همکاران عقیده دارند که اطلاق ماده و عبارت (غیرآنها) شامل افراد عادی نیز شده و قانونگذار در بسیاری از موارد از عنوان فصل تبعیت نکرده است. بستن درب منزل از ناحیه مرد برای جلوگیری از خروج همسرش از منزل با احراز سوء نیت مشمول ماده مذکور می‌گردد. لیکن با توجه به مقررات فقهی و اینکه شرعاً زن بدون اجازه شوهر حق خروج از منزل را ندارد، لذا اگر مرد با این قصد درب را ببندد از شمول ماده خارج می‌باشد و برخی همکاران نیز عقیده دارند با توجه به عنوان فصل که تقصیرات مقامات و مامورین دولتی می‌باشد لذا شامل افراد عادی نشده و عبارت (غیر آنها) شامل نهادهای عمومی است نه افراد عادی. بستن درب منزل از ناحیه مرد بر روی زن بدون رضایت وی جرم بوده و مقررات شرعی در خصوص اجازه همسر نیز ملازمه با حبس زن نداشته و ممکن است خروج زن بدون اجازه شوهر باعث نشوز وی باشد و در هر حال مرد به این بهانه حق حبس زن را ندارد.