صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/07/04
برگزار شده توسط: استان کهگیلویه و بویراحمد/ شهر دهدشت
موضوع
تقدیم دادخواست تقسیط در خصوص دعوی مطالبه خسارت تأخیر تأدیه وجوه نقد قطعیت یافته در مرحله اجرای احکام
پرسش
در خصوص مطالبه خسارت تأخیر تأدیه وجوه نقد موضوع دادنامه قطعیت یافته در مرحله اجرای احکام چنانچه محکوم علیه مبادرت به تقدیم دادخواست تقسیط محکومُ به نماید، آیا اساساً با تقدیم دعوای تقسیط خسارتی (تأخیر تأدیه) به محکومُ به تعلق می‌گیرد یا خیر؟ در صورت مثبت بودن پاسخ آیا محاسبه خسارت تأخیر از زمان مطالبه تا تقدیم دادخواست تقسیط می‌باشد یا قطعیت دادنامه تقسیط (در صورت پذیرش تقسیط) یا پرداخت پیش قسط تعیین شده یا اجرای کامل دادنامه؟ ضمناً چنانچه پس از پذیرش دعوی محکومُ علیه مبنی بر پرداخت مبلغی به عنوان پیش قسط و امتناع محکومُ علیه از پرداخت پیش قسط تعیین شده یا امتناع از پرداخت بخشی از پیش قسط تعیین شده خسارتی به این مبالغ پرداخت نشده تعلق می‌گیرد یا خیر؟
نظر هیئت عالی
نظریه اکثریت هیات عالی: اثر حکم اعسار از جهت قطع خسارت تاخیر تادیه از تاریخ حکم اعسار در مرحله بدوی است، زیرا حکم قطعی چه در مرحله بدوی یا تجدیدنظر کاشف از این است که دادگاه رسیدگی کننده از تاریخ صدور حکم اعسار، عدم تمکن مالی مدیون را احراز نموده است.
نظریه اقلیت هیات عالی: با توجه به ماده 1 قانون اجرای احکام مدنی هر چند حکم اعسار اعلامی است؛ لیکن هر گونه اعتباربخشی به آثار رای مستلزم قطعیت آن است؛ لذا زمان قطع خسارت تاخیر تادیه زمان صدور رای قطعی است مگر اینکه دادگاه در رای خود، تاریخ دیگری برای اعسار تعیین کرده باشد.
نظر اکثریت
در خصوص موضوع مذکور با توجه به ماده 522 قانون آئین دادرسی مدنی و مواد 3 و 11 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و قید تمکن در ماده 522 قانون آئین دادرسی مدنی و تعیین پیش قسط و اقساط، تمکن و توانایی محکوم علیه در خصوص پیش قسط و اقساط با قطعیت رأی احراز گردیده و نیز در خصوص اجرا و استناد به آراء بعد از قطعیت آراء می توان به آن ترتیب اثر داد، بنابراین در خصوص محاسبه خسارت محکوم به، خسارت تا تاریخ قطعیت حکم اعسار تعلق می‌گیرد و در صورت عدم پرداخت پیش قسط و اقساط نیز به نسبت مبالغ تعیین شده پیش قسط و اقساط، خسارت به آن تعلق می-گیرد. نتیجه:
با عنایت به موارد مذکور و نظریه اکثریت و اینکه در خصوص اجرا و استناد به آرا بعد از قطعیت آرا می توان به آن ترتیب اثر داد که در این خصوص تاریخ قطعیت حکم اعسار باید مد نظر قرار گیرد و خسارت تا قطعیت حکم اعسار محاسبه می‌گردد و در صورت عدم پرداخت پیش قسط و اقساط به نسبت مبالغ مذکور (پیش قسط و اقساط) نیز خسارت تعلق می‌گیرد و محاسبه می‌گردد.
نظر اقلیت
نظر به اینکه حکم قطعی نسبت به پذیرش دادخواست اعسار، کاشف از این می‌باشد که محکوم علیه از زمان تقدیم دادخواست توانایی پرداخت را نداشته است و با توجه به قید تمکن در ماده 522 قانون آئین دادرسی مدنی و با عنایت به نظریه شماره 7/92/2068 مورخ 92/10/30 که احراز اعسار را احراز عدم تمکن از پرداخت محکوم به دانسته است و اخذ خسارت از وی را جایز ندانسته است، در این خصوص خسارت نسبت به محکوم به تا زمان تقدیم دادخواست اعسار تعلق می‌گیرد و بعد از تاریخ مذکور خسارتی تعلق نمی گیرد.