صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/11/03
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گرگان
موضوع
بررسی لزوم و یا عدم لزوم حضور وکیل در جلسه اخذ آخرین دفاع
پرسش
در پرونده هایی که متهم دارای وکیل می‌باشد، آیا اخطار به وکیل جهت حضور در جلسه اخذ آخرین دفاع ضروری است یا خیر؟ در صورت عدم اخطار به وکیل و عدم حضور وی، آیا می توان بدون حضور وکیل آخرین دفاع را از متهم اخذ نمود؟ آیا جلسه رسمیت دارد یا خیر؟
«بررسی مواد 190، 262 و 263 آیین دادرسی کیفری و صدر ماده 41 قانون آیین دادرسی مدنی.»
نظر هیئت عالی
بنابر صراحت تکلیف مقرر در ماده 262 قانون آیین دادرسی کیفری دعوت از وکیل یا متهم برای اخذ آخرین دفاع کفایت به عمل به حکم ماده اشعاری می‌نماید؛ معهذا چنانچه متهم احضار شده اعلام کند جهت آخرین دفاع محتاج حضور وکیل است با هدف حفظ حقوق دفاعی متهم در این فرض احضار وکیل وجوب قانونی دارد.
نظر اکثریت
با عنایت به نص صریح مواد 262 و 263 قانون آیین دادرسی کیفری که با قید عبارت «یا» حضور متهم و یا وکیل وی را در جلسه رسیدگی به اخذ آخرین دفاع کافی دانسته است، لذا در صورت حضور متهم دیگر نیازی به احضار وکیل وی در جلسه نیست؛ بنابراین اگر به عنوان مثال متهم به لحاظ صدور قرار تامین کیفری در زندان به سر ببرد، بدون احضار وکیل، می توان متهم را از زندان دعوت و آخرین دفاع را اخذ نمود.
نظر اقلیت
1- اگرچه به صراحت مواد 262 و 263 قانون آیین دادرسی کیفری صرف وجود متهم جهت اخذ آخرین دفاع کافی است، اما اگر متهم در جلسه رسیدگی عنوان داشت که قادر به دفاع از خود نمی‌باشد و وکیل وی می‌تواند دفاع موثری از وی به عمل آورد، دیگر نمی توان اظهارات متهم را به عنوان آخرین دفاع اخذ نمود و در این فرض حتماً می بایست وکیل متهم نیز احضار شود. اما اگر متهم اظهار داشت خودش به تنهایی قادر به دفاع می‌باشد و آمادگی دفاع را دارد، نیازی به احضار وکیل نیست.
2- چنانچه در پرونده، متهم دارای وکیل باشد، می بایست جهت اخذ آخرین دفاع، وکیل وی نیز احضار شود؛ زیرا متهم ممکن است قادر به دفاع از خود نباشد و وکیل متهم پس از حضور در جلسه، بتواند مطالبی را عنوان نماید که دفاع موثری محسوب و موجبات برائت متهم را حاصل نماید. بنابراین جهت جلوگیری از تضییع حقوق متهم، می بایست به وکیل وی نیز ابلاغ شود. از طرف دیگر مطابق ماده 41 قانون آیین دادرسی مدنی حضور وکیل در جلسات رسیدگی، یک تکلیف است و زمانی وکیل می‌تواند به تکلیف خود عمل کند که مراتب به وی ابلاغ شود و اگر قائل شدیم نیازی به احضار وکیل نیست و صرف وجود متهم کافی است، به مفاد ماده 41 قانون آیین دادرسی مدنی عمل ننموده ایم.