صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/06/07
برگزار شده توسط: استان کردستان/ شهر کامیاران
موضوع
تبعیت بازپرس از نظر دادستان در پذیرش ملائت کفیل
پرسش
با توجه به اصل استقلال بازپرس در مقابل دادستان فلسفه تبعیت بازپرس از نظر دادستان در پذیرش ملائت کفیل، موضوع ماده 221 قانون آیین دادرسی کیفری چیست؟
نظر هیات عالی
اصولاً استقلال بازپرس از دادستان ناظر به مقام تحقیق بودن آن (وی) است و در مواردی نظیر احراز ملائت کفیل با توجه به اینکه دادستان به عنوان رئیس دادسرا از امکانات و قدرت بیشتری جهت بررسی ملائت کفیل برخوردار است به نظر می‌رسد مقنن در مواردی که بازپرس ملائت کفیل را محرز نداند، خواسته است از طریق دادستان بررسی دقیق‌تری پیرامون آن صورت پذیرد تا زمینه برای آزادی متهم در صورت احراز ملائت کفیل فراهم شود و علاوه بر آن اختیاری قانونی دادستان در صدور اخذ وجه‌الکفاله در صورت تخطی کفیل نیز دلالت بر تقویت نقش دادستان در احراز ملائت کفیل دارد.
نظر اکثریت
به دلیل عدم بازداشت متهم می‌باشد و هرجا صحبت از بازداشت است تایید دادستان باید باشد. دادستان، شان قضایی و ریاستی دارد و در اجرای احکام نیز دادستان، رئیس است و بازپرس مکلف به تبعیت است.
نظر اقلیت
به هرحال مطابق ماده 23 قانون آیین دادرسی کیفری دادستان، رئیس دادسرا می‌باشد که به تعداد لازم معاون، دادیار، بازپرس و کارمند اداری دارد.
در ماده 73 ق.آ.د.ک دادستان، حق نظارت و ارائه تعلیمات لازم به بازپرس را دارد. در ماده 74 قانون مذکور دادستان می‌تواند در تحقیقات مقدماتی حضور یابد و بر نحوه انجام آن نظارت داشته باشد. همچنین در ماده 76 قید شده است که می‌تواند اجرای برخی تحقیقات و اقدامات لازم را از بازپرس تقاضا کند. در این صورت بازپرس مکلف است تحقیق یا اقدام مورد تقاضای دادستان را انجام دهد و نتیجه را نزد وی ارسال نماید.
ملاحظه می‌گردد که استقلال بازپرس در مقابل دادستان تام و مطلق نیست بلکه مطابق مواد 269 و 272 صرفاً استقلال در عقیده است لذا فلسفه تبعیت بازپرس از دادستان در ماده 321 منافاتی با استقلال بازپرس ندارد زیرا اصل موضوع کفالت مورد اختلاف نیست (یعنی در نوع قرار تامین کیفری اختلاف ندارند) بلکه صرفاً در ملائت کفیل که امری تبعی و فرعیست اختلاف دارند. به نظر می‌رسد مقنن در این خصوص با توجه به سیاست حبس‌دایی و از آنجایی که نظر دادستان احراز ملائت بوده لذا نظر دادستان را لازم‌الاتباع دانسته همانگونه که در مواد متعدد فوق‌الاشاره نظر دادستان را لازم‌الاتباع دانسته است. در واقع به نظر می‌رسد لازم‌الاتباع بودن نظر دادستان در ماده 221 ناشی از حکم مندرج در ماده 73 فوق باشد که در آنجا تصریح شده دادستان، حق نظارت و ارائه تعلیمات لازم را به بازپرس دارد و مقنن برای این حق نظارت در برخی مواد از جمله ماده 221 و نیز ماده 96 ضمانت اجرایی برای این حق در نظر گرفته است.