صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/08/08
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
ملاک احتساب مهلت های مقرر در ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری در موارد تشدید قرارتأمین کیفری اولیه
پرسش
چنانچه متهم به لحاظ عجز از سپردن تأمین کیفری (به طور مثال کفالت یا وثیقه) در تاریخ 98/7/27 به زندان معرفی شده باشد و سپس قاضی محترم شعبه، قرار تأمین کیفری سابق الصدور را در تاریخ 98/8/25 تشدید نماید (به نحوی که فاصله کمی با موعد ابقاء قرار دارد)، بر اساس ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری ؛
اولا: با توجه به اینکه به فاصله کمی از زمان ابقاء قرار، قرار تأمین کیفری مورد بازبینی قرار گرفته و تشدید شده است آیا ابقاء قرار جدید در مورخه 98/8/27 الزامی است یا خیر؟
ثانیا: جهت ابقاء قرارهای بعدی و احتساب مهلت های یک ماهه و دو ماهه مقرر در این ماده، باید زمان معرفی متهم به بازداشتگاه ملاک عمل قرار گیرد (و در فرض پرسش بیست و هفتم هرماه ابقاء نمود) یا اینکه تاریخ تشدید قرار ملاک عمل است ؟(و در فرض پرسش بیست و پنجم هر ماه ابقاء نمود)
نظر هیئت عالی
با توجه به فک قرار نیازی به ابقاء قرار نیست و ملاک الزامات قانونی در خصوص ابقاء یا تخفیف یا فک در قرار اخیرالصدور وجود دارد.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه قرار تأمین کیفری سابق فک و رفع اثر شده است و در واقع قرار تأمین کیفری جدیدی صادر شده است که خود نوعی بازبینی قرار تأمین کیفری می‌باشد که متهم حق اعتراض به آن را نیز دارد بنابراین نیازی به ابقاء قرار در تاریخ 1398/8/27 نمی‌باشد و مهلت ابقاء قرار های بعدی نیز از تاریخ صدور تشدید قرار محاسبه می‌گردد نه از تاریخ معرفی به بازداشتگاه.
نظر اقلیت
در ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 بیان شده است که چنانچه به علت صدور قرار تأمین، متهم در بازداشت بماند رعایت مقررات این ماده ضروری است. بنابراین حسب این ماده ملاک احتساب مهلت های یک ماه یا دوماه، سپری شدن یک ماه از تاریخ بازداشت متهم می‌باشد. علاوه بر این مقررات این ماده بیانگر ایجاد حق برای متهم می‌باشد و متهم این حق را پیدا نموده است که ظرف مهلت های اعلام شده قرار تأمین کیفری وی مورد بازبینی قرار گیرد و این حق که قانون برای وی مقرر داشته قابل اسقاط از طرف قضات نمی‌باشد و بنابراین حتی در فرض پرسش لازم است در وقت مقرر مجددا مورد بازبینی قرار گرفته و مقررات ماده فوق اعمال گردد حتی اگر چند روز قبل قرار تأمین کیفری تشدید شده باشد. چه آنکه ممکن است مهلت اعتراض به قرار تشدید تأمین کیفری به اتمام رسیده باشد و متهم نتواند از حق اعتراض خود استفاده نماید و با ابقاء قرار متهم بتواند از حق اعتراض خود استفاده نماید. از طرفی گاهی فاصله بین قرار تأمین کیفری اولیه و تشدید قرار ممکن است به فاصله کمی نباشد که در صورت اعتقاد به نظریه اکثریت ممکن است متهم مدت زیادی بیش از مهلت های یک ماهه یا دو ماهه در بازداشت بماند بدون اینکه قرار تأمین کیفری مورد بازبینی قرار گیرد؛ به طور مثال ممکن است تاریخ بازداشت متهم اول ماه باشد و در اواسط همان ماه قرار تأمین کیفری سابق تشدید گردد که در این صورت با فرض اعتقاد به نظریه اکثریت مهلت بازبینی قرار اواسط ماه بعدی می‌گردد در حالیکه متهم به مدت 45 روز در بازداشت بوده و مقررات ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری اعمال نشده است. بنابراین مهلت های مقرر در این ماده از تاریخ بازداشت شدن متهم محاسبه می‌گردد.