تاثیر مجازات تبعی در تکرار جرم

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/10/13
برگزار شده توسط: استان قزوین/ شهر محمدیه

موضوع

تاثیر مجازات تبعی در تکرار جرم

پرسش

عنایت به این که در ماده 137 قانون مجازات اسلامی قسمت از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت این ماده حسب منطوق ماده 25 و تبصره 2 ماده 26 قانون مجازات اسلامی که مجازات تبعی فقط اختصاص به جرایم تعزیری درجه یک تا پنج میباشد لذا در این قسمت یعنی تکرار جرم در زمان اجرای حکم بدون شک مشمول جرایم تعزیزی یک تا پنج میشود؛ اما در خصوص جرم تعزیری درجه 6 که در زمان اجرای حکم قاعده تکرار جرم، مشمول جرم تعزیری درجه 6 میشود یا خیر؟

نظر هیئت عالی

هرچند در ماده 137 قانون مجازات اسلامی شرط تحقق تکرار جرم، داشتن سابقه محکومیت قطعی به ارتکاب حبس تعزیری درجه یک تا شش و ارتکاب جرم تعزیری درجه یک تا شش است ولیکن از آنجا که محکومیت به حبس تعزیری درجه 6 فاقد آثار تبعی است؛ بنابراین چنانچه کسی دارای سابقه محکومیت به حبس تعزیری درجه شش باشد و مرتکب جرمی شده که مجازات آن حبس تعزیری درجه 6 است، مشمول قاعده تکرار جرم نمی شود ولیکن چنانچه دارای سابقه محکومیت به مجازات تعزیری درجه پنج باشد و مرتکب جرم تعزیری درجه 6 شود مشمول قاعده تکرار جرم خواهد شد. نظریه شماره 1616/95/7- 95/7/7 اداره حقوقی موید این نظر است.

نظر اکثریت

قول اول (نظر اکثریت): با ملاحظه منطوق ماده 25و تبصره 2 ماده 26 قانون مجازات اسلامی به این نتیجه می رسیم که در جرایم تعزیری درجه 6.7.8 مجازات تبعی وجود ندارد و به عبارتی بهتر اعاده حیثیت وجود ندارد و از آنجایی که در ماده 137 ق.م اسلامی در مدت اجرای حکم قید اعاده حیثیت علت تامه در شمول تکرار جرم می‌باشد؛ لذا هر کجا این قید وجود داشته باشد می گوییم مشمول تکرار می‌شود و هر کجا این قید نباشد می گوییم مشمول تکرار نیست.
به عنوان مثال اگر شخصی مرتکب جرم تعزیری درجه 5 شود و در تاریخ 1/1/90 محکوم به سه سال حبس شود این شخص با احتساب دو سال حبس به مدت 5 سال از حقوق اجتماعی محروم میباشند و در مورخه 1/1/95 این شخص اعاده حیثیت می‌شود و اگر از این تاریخ به بعد مرتکب جرم تعزیری درجه 1تا 5 گردند مشمول تکرار جرم نیست و در بار دوم با جرم این شخص مانند جرم عادی رفتار می‌شود و مشمول قاعده تکرار نیست، علیهذا در خصوص جرم تعزیری درجه 6 نیز به این علت که وفق ماده 25 و تبصره 2 ماده 26 قانون مجازات اسلامی اعاده حیثیت وجود ندارد؛ لذا در مدت اجرای حکم اگر در بار اول مرتکب جرم تعزیری درجه 6 شود و در بار دوم نیز مرتکب جرم تعزیری درجه 5 شود و یا بالعکس مشمول قاعده تکرار نیست.
اگر شخصی بگوید که در جرم تعزیری درجه 6 در مدت زمان اجرای حکم اعاده حیثیت شرط نیست و این قید مختص جرایم تعزیری 1 تا 5 می‌باشد اگر کسی قایل به این قول شود این قول دارای دو اشکال اساسی است:
اولاً؛ شما که می گویید در جرم تعزیری درجه 6 اعاده حیثیت شرط نیست لازمه اش این است که اگر شخصی برای اولین بار در مورخه 1/1/90 مرتکب جرم تعزیری درجه 6 شود اگر چنان چه همین شخص 100سال دیگر نیز مرتکب جرم تعزیری درجه 1 تا 6 دیگری گردد باز قاعده تکرار جرم اعمال شود و حال این که این به ضرر متهم است و هیچ احدی قایل به این نتیجه نیست.
ثانیاً: لازمه این قول ترجیح بلا مرجح است؛ بدین توضیح که شما در جرایم تعزیری 1 تا 5 می گویید اعاده حیثیت شرط است اما در جرم تعزیری درجه 6 می گویید اعاده حیثیت شرط نیست شما آمدید در جرایم تعزیری درجه 1 تا 5 اعاده حیثیت را بدون هیچ مرجحی شرط دانستید و در جرم تعزیری درجه 6 شرط ندانستید؛ شما با چه دلیل و مرجحی قایل به این قول شدید.

نظر اقلیت

هر چند که در جرم تعزیری درجه 6 اعاده حیثیت شرط نیست ولی همانطور که ملاحظه می کنید قانونگذار صراحتا مقرر کرده است که در جرم تعزیری درجه 1تا 6 قاعده تکرار جاری است لذا با توجه به صراحت قانونی و از آن طرف چون در جرم تعزیری درجه 6 اعاده حیثیت شرط نیست و اگر بگوییم اعاده حیثیت به طور کلی در درجه 6 شرط نیست تفسیر خلاف عقل و انصاف کرده ایم؛ لذا به خاطر این که صراحت را حفظ کرده باشیم و با تفسیر غیر منطقی مواجه نشویم می گوییم قانون گذار در بند الف ماده 25 ق م ا مجازات تبعی را 7 سال و دربند پ ماده 25 ق م ا مجازات تبعی را 2 سال پیش بینی کرده است؛ لذا ما اقل را از مجازات تبعی می گیریم و از مناط بند پ ماده 25 ق م ا استفاده می کنیم و می گوییم که مجازات تبعی در جرم درجه 6 هم دو سال است.