صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/11/15
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر مشهد
موضوع
بررسی رای وحدت رویه شماره 705 - 86/8/1 دیوان عالی کشور
پرسش
آیا رای وحدت رویه شماره 794 در تاریخ 1399/05/31 در مورد احکام قطعی که در حال اجرا می‌باشد. موثر است و قابلیت اعمال دارد؟
نظر هیات عالی
رای وحدت رویه شماره 794 مورخ 1399/05/21 هیات عمومی دیوان عالی کشور، نسبت به احکام قطعی اعم از این که عملیات اجرایی شروع شده یا هنوز اجراییه‌ای صادر نشده باشد، قابل تسری نیست و صرفاً از طرق فوق‌العاده شکایت از آراء مدنی (مواد 426 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی و 477 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 92) قابل پیگیری است، لیکن در خصوص اجراییه‌های ثبتی، اینگونه نیست و در صورتی که عملیات اجرایی ثبتی خاتمه نیافته باشد، مفاد رای وحدت رویه مذکور قابلیت اعمال دارد، زیرا اجراییه‌های ثبتی مبتنی بر حکم قطعی قضایی نیست.
نظر اتفاقی
با توجه به مواد 1 و 2 و 24 قانون اجرای احکام مدنی و ماده 8 قانون آیین دادرسی مدنی، احکام قطعی، لازم الاجرا می‌باشد و بعد از شروع به اجرا نمی‌توان اجرای حکم را تعطیل یا توقیف یا قطع یا به تاخیر اندازد، مگر به موجب قراردادهایی که دستور اجرای حکم را داد یا دادگاه صالح و نظر به ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری که رای وحدت رویه نسبت به آراء سایق بلا اثر است و از نظر مقررات، رای وحدت رویه ناظر به آینده است. لذا در مورد احکام قطعی که در اجرای احکام در حال اجرا می‌باشد، قابل ترتیب اثر نمی‌باشد. قانوناً و تا زمانی که حکم قطعی لازم الاجرا از طریق اعاده دادرسی یا دادخواست ابطال شرط ضمن عقد، نقض نشود، حکم صادره لازم الاجرا می‌باشد.
نظریه مشورتی به شماره 769/99/7 مورخ 1399/07/01 اشعار می‌دارد:
در فرض سوال چنانچه پرونده‌ای در جریان رسیدگی باشد، صرف نظر از آن که قرار داد متنازع فیه، مربوط به چه زمانی باشد دادگاه رسیدگی کننده ملزم است به لحاظ رای وحدت رویه شمار792مورخ 1399/05/21 اتخاذ تصمیم کند و در خصوص قراردادهایی که سابقاً حکمی از دادگاه صادر و قطعی شده باشد و به لحاظ وجود قاعده اعتبار امر مختوم، ورود به ماهیت دعوا از سوی دادگاه قانوناً مجاز نیست و اعمال رای وحدت رویه فوق الاشعار موضوعاً منتفی است. مگر آن که رای قطعی سابق الصدور با اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 نقض شود که در این صورت در رسیدگی‌های بعدی اتخاذ تصمیم به لحاظ رای وحدت رویه صورت خواهد گرفت. ضمناً نظر به اکثریت قضات حقوقی دادگستری مشهد در نشست قضایی مورخ 1399/06/13 موافق نظر ابرازی این است که رای وحدت نظر رویه نسبت به رای قطعی بی اثر است. لذا صدور رای وحدت رویه نسبت به آثار حکم قطعی فاقد اثرات و رویه قضایی در مورد آرای وحدت رویه موید همین موضوع است.