تاریخ نظریه: 1396/12/20
شماره نظریه: 7/96/3123
شماره پرونده: 96-186/1-1890
استعلام:
1- در تبصره ماده 592 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 یکی از معاذیر قانونی برای راشی طرح شکایت است سوال: اگر راشی پس از اینکه تحت پیگرد قانونی قرار گرفت در حین دفاع اعلام شکایت نماید نیز بایستی این طرح شکایت را به عنوان عذر قانونی پذیرفت یا اینکه منظور مقنن طرح شکایت قبل از تعقیب قانونی راشی بوده است؟
2- اگر فرد نظامی محکوم به حبس قطعی قبل از شروع ایام حبس تقاضای حبس با خدمت موضوع ماده 11 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح نماید آیا دادگاه می‌تواند حکم به تبدیل حبس به حبس با خدمت صادر نماید یا اینکه پس از شروع ایام حبس و در حین تحمل محکوم علیه باید این درخواست را بنماید؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- تبصره ماده 592 قانون مجازات اسلامی 1375 در خصوص معافیت راشی در مجازات با هدف تشویق به افشای فساد اداری جهت مبارزه با آن و رفع نگرانی از افشای این امر وضع شده است. لذا در وضعیتی که موضوع به طریق دیگری افشا و تحت تعقیب و بررسی قرار گرفته است، شکایت بعدی راشی تأثیری در برآوردن هدف مذکور نداشته و مشمول معافیت تبصره مذکور نیست.
2- با توجه به مقررات ماده 11 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب 1382، به ویژه اطلاق کلمه محکوم‌علیه در این ماده و دستورالعمل حبس با خدمت موضوع تبصره ماده مذکور، چنین استفاده نمی‌شود که تبدیل حبس به حبس با خدمت محکوم‌علیه نظامی با شرایط مندرج در ماده مذکور، منوط به زندانی بودن وی (محکوم‌علیه) باشد؛ هرچند اعمال مقررات ماده فوق‌الذکر شامل محکومینی که در حال تحمل حکم حبس هستند نیز می‌گردد. بنابراین محکوم‌علیه نظامی محکوم به حبس قطعی می‌تواند با رعایت شرایط ماده مذکور قبل از شروع به اجرای حکم حبس نیز بر اساس ماده مذکور درخواست اعمال تبدیل حبس، به حبس با خدمت را از دادگاه بنمایند.