تاریخ نظریه: 1396/09/14
شماره نظریه: 7/96/2143
شماره پرونده: 1568-1/3-96
استعلام:
1- در صورتی که محکوم له در جهت استیفاء محکوم به ملکی معرفی و توقیف نماید و منتهی به تشکیل جلسه اول و دوم مزایده گردیده (ماده 131 و 132 قانون اجرای احکام مدنی) اما خریداری حضور نیافته و محکوم له نیز آن را در قبال طلب خود قبول ننموده اما پس از مدتی محکوم له اعلام قبولی مال توقیف شده را در قبال طلب خود نموده است آیا چنین درخواستی وجاهت قانونی دارد یا خیر؟
2- محکوم له در جریان عملیات اجرایی محکوم به را به دیگری فرزند شخص ثالث منتقل نموده و سپس فوت می‌نماید و مالکین جدید بعنوان قائم مقام متوفی محکوم له می‌توانند تقاضای ادامه عملیات اجرایی را نمایند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- اولاً: با عنایت به ماده 132 قانون اجرای احکام مدنی، هر گاه در دفعه دوم خریداری نباشد مال مورد مزایده در صورتی به محکوم علیه مسترد م‌شود که محکوم‌له آن مال را به قیمتی که ارزیابی شده قبول نکند، بنابراین اگر محکوم‌له در جلسه مزایده حضور نداشته باشد، باز هم حق قبول مال مزبور را دارد ولی با توجه به اینکه مبدأ مهلت دو ماهه مذکور در ماده 144 این قانون در هر حال از تاریخ مزایده است، اعمال این حق باید در مدتی کوتاه صورت گیرد که منافی حق محکوم‌علیه مبنی بر مسترد داشتن این مال نباشد و اگر وی ظرف مدتی کوتاه(عرفی) پس از جلسه مزایده نظر خود مبنی بر قبول مال مزبور را به اجرای احکام اعلام نکند، مال باید به محکوم‌علیه مسترد شود. ثانیاً: با عنایت به این که مطابق ماده 132 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1358/8/1،هرگاه در دفعه دوم هم خریداری نباشد و محکومٌ له نیز مال مورد مزایده را به قیمتی که ارزیابی شده، قبول ننماید، آن مال به محکومٌ‌علیه مسترد خواهد شد. بنابراین اگر پس از پایان جلسه مزایده در فرض استعلام، محکومٌ‌له مورد مزایده را به قیمتی که ارزیابی شده، قبول ننموده و آن مال به محکومٌ علیه مسترد شده است، تقاضای محکومٌ‌له برای قبول مال مورد مزایده به قیمت ارزیابی شده، منوط به موافقت محکومٌ‌علیه است.
2- اولاً منظور ازقائم مقام قانونی محکوم‌له در ماده 2 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356، با توجه به اطلاق این ماده، اعم از قراردادی و قهری می‌باشد؛ بنابراین، در فرض مطروحه، چنانچه به نحو محرز و مسجلی و مطابق با قوانین و مقررات مربوطه، موضوع محکوم‌به از سوی محکوم‌له به ثالث منتقل شده باشد، شخص ثالث قائم مقام قانونی محکوم‌له محسوب می‌گردد. ثانیاً در فرض فوق‌الذکر که منتقل الیه، قائم مقام قانونی محکوم‌له محسوب می‌گردد، کلیه حقوق و تکالیف قانونی مربوط به محکوم‌له در تعقیب عملیات اجرایی متوجه وی نیز خواهدشد.