صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/07/06
برگزار شده توسط: استان کردستان/ شهر قروه
موضوع
جبران زیان معنوی
پرسش
مطابق ماده 14 قانون آئین دادرسی کیفری، شاکی میتواند جبران تمام ضرر و زیانهای مادی و معنوی و منافع ممکن الحصول ناشی از جرم را مطالبه کند. آیا میتوان در راستای جبران زیان معنوی قائل به تعیین مبلغی تحت عنوان خسارت شد یا خیر ؟ آیا الزام به خدمات عمومی رایگان موضوع ماده 64 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 را میتوان به عنوان جبران زیان معنوی جاری کرد یا خیر ؟
نظر هیئت عالی
قانون گذار در تبصره 1 ماده 14 قانون آئین دادرسی کیفری مصادیقی از جبران ضرر معنوی را بیان نموده و با عنوان و امثال آن ملاک به قاضی داده است، نتیجتاً الزام به خدمات عمومی رایگان از ملاک مرقوم خروج مصداقی دارد؛ بنابراین نظریه اکثریت مورد تأئید است.
نظر اکثریت
زیان معنوی در تبصره 1 ماده مزبور تعریف شده است و عبارت از صدمات روحی یا هتک حیثیت و اعتبار شخصی، خانوادگی یا اجتماعی است. به تصریح قسمت دوم تبصره مزبور دادگاه میتواند حکم به جبران خسارت مالی دهد و برای تقویم خسارت مالی زیان معنوی میتوان از طریق کارشناس آن را بر آورد نمود و لیکن الزام محکوم علیه به انجام خدمات عمومی رایگان موضوع ماده 64 قانون مجازات اسلامی به عنوان جبران خسارت معنوی وجاهت قانونی ندارد. زیرا اقدام دادگاه باید در راستای جبران زیان معنوی باشد و زیان معنوی مربوط به حالات و روحیات شخص، میزان اعتبار وی در اجتماع و غیره است و چون تناسبی بین الزام به خدمات عمومی رایگان با خصوصیات شخصی و روحیات وی وجود ندارد لذا این الزام مطابق قانون نمیباشد در ذیل تبصره برخی مصادیق از قبیل الزام به عذر خواهی و درج حکم در جراید و امثال آن ذکر شده و لذا اقدام دادگاه در خصوص جبران خسارت معنوی باید از همین جنس باشد
نظر اقلیت
ضمن تایید نظر اکثریت در خصوص امکان تعیین مبلغ به عنوان خسارت زیان معنوی و لیکن در خصوص بخش دوم سوال مانعی جهت الزام محکوم علیه به انجام خدمات عمومی رایگان به عنوان جبران زیان معنوی وجود ندارد علی الخصوص در جایی که شاکی خصوصی، شخص حقوقی باشد و لیکن ذکر این نکته لازم است که ماده 64 قانون مجازات اسلامی موضوعیتی ندارد بلکه دادگاه هر گونه عملی را که موجب تشفی قلب شاکی و در راستای جبران زیان معنوی باشد میتواند مورد لحوق حکم قرار دهد که از جمله آن الزام به خدمات عمومی رایگان میباشد