صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/05/24
برگزار شده توسط: استان کهگیلویه و بویراحمد/ شهر سی سخت
موضوع
کیفیت تعیین مجازات جرم شرب خمر توسط نوجوان 16 ساله
پرسش
نوجوانی 16 ساله مرتکب جرم حدی مثل شرب خمر شده است استنباط دادگاه این است که متهم ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکرده است. کیفیت تعیین مجازات ایشان را بیان نمائید ؟
نظر هیئت عالی
نظریه اول قضات محترک دادگستری سی سخت صحیح است؛ زیرا در ماده 91 قانون مجازات اسلامی قانونگذار صرفاً بهانه ای را برای اجرای مجازات حدی مطرح کرده است نه عدم هرگونه مجازات و یا اقدامات تامینی و تربیتی در مورد وی، مگر اینکه در مورد مرتکب شبهه حکمی یا موضوعی باشد.
نظر اتفاقی
نظر اول:
با عنایت به این که در ماده 91 قانون مجازات اسلامی بیان شده است که در جرائم موجب حد یا قصاص هرگاه افراد بالغ کمتر از هجده سال، ماهیت جرم انجام شده و یا حرمت آن را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد، حسب مورد با توجه به سن آنها به مجازات های پیش بینی شده در این فصل محکوم می‌شوند لذا هرچند استنباط دادگاه این است که متهم حرمت عمل ارتکابی را درک نکرده است و لیکن نص صریح ماده بیان می دارد که حتی در فرضی که متهم حرمت عمل ارتکابی را درک نکرده باشد مجازات می‌گردد.
نظر دوم:
حسب ماده 217 قانون مجازات اسلامی در جرائم موجب حد، مرتکب در صورتی مسئول است که علاوه بر داشتن علم، قصد و شرایط مسئولیت کیفری به حرمت شرعی رفتار ارتکابی نیز آگاه باشد. پس نظر به این که استنباط دادگاه این است که متهم حرمت عمل ارتکابی را درک نکرده است و در ماده 217 قانون مجازات اسلامی نیز بیان شده است که مرتکب در صورتی مسئول است که به حرمت شرعی رفتار ارتکابی آگاه باشد. لذا مستنداً به ماده فوق الذکر و اعمال قاعده درأ حکم به برائت متهم صادر و اعلام می‌گردد. چون وقتی ماده 217 این شرایط را برای یک فرد بالغ در نظر گرفته است به طریقی اولی باید همین شرایط را برای یک شخص نابالغ نیز در نظر گرفت و نمی شود برای یک فرد بالغ که به حرمت عمل ارتکابی آگاه است اعتقاد بر برائت ایشان داشته باشیم و برای یک فرد نابالغ قائل به مجازات ایشان باشیم.