حدوث اختلاف در صلاحیت محلی بین شوراهای حل اختلاف

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/08/30
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر شاهین شهر

موضوع

حدوث اختلاف در صلاحیت محلی بین شوراهای حل اختلاف

پرسش

با عنایت به بندهای سه‌گانه مذکور در ماده 13 قانون شوراهای حل اختلاف آیا امکان حدوث اختلاف در صلاحیت محلی بین شوراهای حل اختلاف واقع در یک حوزه قضایی وجود دارد یا به لحاظ اینکه شوراهای حل اختلاف واقع در یک حوزه قضایی صرفاً به جهت تقسیم کار و سهولت در دسترسی به آن‌ها ایجاد می‌شوند، امکان بروز اختلاف در صلاحیت محلی بین آن‌ها وجود ندارد؟

نظر هیئت عالی

در صورتی که حدوث اختلاف بین دو شعبه شورای حل اختلاف در یک حوزه قضایی باشد و قلمرو جغرافیای شعب شورای حل اختلاف مشخص شده باشد، امکان حدوث اختلاف وجود دارد و رئیس حوزه قضایی مربوط به عنوان رئیس شعبه اول دادگاه عمومی همان حوزه به استناد بند الف ماده 13 قانون شوراهای حل اختلاف مبادرت به حل اختلاف خواهد نمود؛ لیکن اگر اختلاف در صلاحیت محلی بین دو شعبه شورای حل اختلاف از دو حوزه قضایی در یک استان باشد، با صدور قرار عدم صلاحیت، حل اختلاف (به استناد بند ب ماده 13 قانون مذکور) با شعبه اول دادگاه عمومی حوزه قضایی مرکز استان خواهد بود. در صورتی که دو شعبه شورای حل اختلاف، مربوط به دو حوزه قضایی از دو استان مختلف باشد طبق بند پ ماده 13 قانون مرقوم، حل اختلاف با شعبه اول دادگاه عمومی شهرستان مرکز استانی است که ابتدائاً به صلاحیت شورای واقع در آن استان اظهارنظر شده است و طبق ماده 18 قانون مذکور، قواعد عمومی صلاحیت ازجمله مواردی است که تابع مقررات آئین دادرسی مدنی و کیفری می‌باشد.

نظر اکثریت

با توجه به تصریح بند 1 ماده 13 قانون شوراهای حل اختلاف، امکان حدوث اختلاف بین دو شعبه شورای حل اختلاف واقع در یک حوزه قضایی در صورت تعیین محدوده جغرافیایی فعالیت هریک از شعب شورا وجود دارد، چراکه وفق ماده 1 قانون شوراهای حل اختلاف، تعیین محدوده فعالیت جغرافیایی شوراها در هر حوزه قضایی بر عهده رئیس همان حوزه قضایی گذاشته شده و چنانچه دو شعبه شورا در دو محدوده جغرافیایی از یک حوزه قضایی قرار داشته باشد، مثل شعبه شورای مستقر در شهر گز و شعبه واقع در شهر گرگاب یا واقع در شهر شاهین‌شهر، به لحاظ خاص بودن مقرره فوق به عنوان قانون لاحق نسبت به اصول و قواعد حاکم بر صلاحیت محلی مذکور در قانون عام قانون آئین دادرسی مدنی، هریک می‌توانند قرار عدم صلاحیت به شایستگی شعبه دیگر واقع در همان حوزه قضایی صادر نماید، ولیکن در صورت عدم تعیین محدوده جغرافیایی هر شورا، امکان صدور قرار عدم صلاحیت و درنتیجه حدوث اختلاف در صلاحیت بین دو شعبه مستقر در یک حوزه قضایی وفق اصول حاکم بر صلاحیت محلی وفق ماده 18 قانون شوراهای حل اختلاف و تبصره آن و تبصره ماده 11 قانون آئین دادرسی مدنی وجود نخواهد داشت.

نظر ابرازی

امکان حدوث اختلاف در صلاحیت محلی بین دو شعبه شورای واقع دریک حوزه قضایی وجود ندارد، زیرا مطابقت با ماده 18 قانون شوراهای حل اختلاف و تبصره1 این ماده، رسیدگی شورای حل اختلاف از حیث اصول و قواعد دادرسی (ازجمله مقررات ناظر بر صلاحیت) تابع مقررات و قانون آئین دادرسی مدنی و کیفری است و طبق تبصره ماده 11 قانون آئین دادرسی مدنی حوزه قضایی عبارت است از قلمرو یک بخش یا شهرستان که دادگاه (یا شورا) در آن واقع است و تقسیم‌بندی حوزه قضایی به واحدهایی از قبیل مجتمع یا ناحیه تغییری در صلاحیت عام دادگاه (یا شورای) مستقر در آن حوزه نمی‌دهد و با این وصف به‌عنوان مثال شورای واقع در شهر گز در حوزه قضایی شهرستان شاهین‌شهر قرار دارد و می‌تواند به پرونده‌هایی که خوانده آن در شهر شاهین‌شهر اقامت دارند نیز رسیدگی کند و در مورد تصریح بند 1 ماده 13 قانون شوراهای حل اختلاف نیز باید قائل به این نظر بود که بند 1 ماده 13 قانون مزبور صرفاً ناظر بر حدوث اختلاف بین شوراهای واقع در روستا یا شوراهای اختصاصی موضوع تبصره‌های 3 مواد 6 و 9 قانون شوراهای حل اختلاف با سایر شعب شورای حل اختلاف واقع در همان حوزه قضایی است.