صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/02/05
برگزار شده توسط: استان سمنان/ شهر شاهرود
موضوع
بررسی امکان حذف اجرای علنی مجازات
پرسش
چنانچه دادگاه به استناد ماده 499 قانون آیین دادرسی کیفری، حکم به اجرای علنی مجازات بدهد و پس از قطعیت حکم، بنا به مصالحی اجرای علنی حکم را مناسب تشخیص ندهد، آیا می‌توان اجرای علنی مجازات را از رای حذف نمود؟
نظر هیئت عالی
چنانچه اجرای علنی حکم بنابر تکلیف قانونگذار باشد در صورت قطعیت حکم، امکان حذف اجرای علنی ممکن نیست اما در صورتی که اجرای علنی بنا بر ضرورت به تشخیص دادگاه یا به پیشنهاد دادستان باشد امکان حذف آن بنا بر نظریه اکثریت اعضاء هیأت عالی صحیح است.
نظر اکثریت
مقوله اجرای علنی مجازاتها یک موضوع استثنایی و آن هم با شرایط خاص است. برخلاف آنچه مخالفین بیان می‌کنند حکم به اجرای علنی بودن مجازات، از اصل مجازات جدا است.
دادگاه با احراز شرایط ارتکاب جرم حکم به اجرای علنی مجازات صادر می‌کند. علنی بودن مربوط به اجرای حکم است که به شرایط خاصی مرتبط می‌باشد. چنانچه مصلحت ایجاب نماید و شرایطی که دادگاه بر اساس آنها حکم اجرای علنی را صادر نموده درحال حاضر تغییر کرده باشد، دادگاه می‌تواند اجرای علنی حکم را منتفی بداند. وقتی در بحث جرایم حدی قانونگذار پس از قطعیت حکم توبه را پذیرفته است و موجب سقوط مجازات می‌گردد، به طریق اولی می‌توان گفت با تغییر شرایط، اجرای علنی حکم نیز می‌تواند منتفی شود.
از طرفی با اجرای علنی مجازات، نه تنها مجرم، بلکه خانواده و اطرافیان وی نیز مجازات می‌شوند و با عنایت به کنوانسیون‌های بین‌المللی که در آنها اعمال خشونت و اجرای علنی مجازات ها منع شده است، اصراری به اجرای علنی مجازاتها نمی‌باشد و تقسیر به نفع متهم نیز حکایت از این موضوع دارد که می‌توان اجرای علنی را از اصل رای منفک نمود و باید به حداقل‌ها اکتفا نمود.
نظر اقلیت
وقتی رای قطعی صادر می‌گردد دیگر نمی‌توان جز در موارد مصرح قانونی در آن دخل و تصرف کرد (اعمال تخفیف و تبدیل مجازات و غیره) اجرای علنی مجازات یک قسمت از رای است و مجوز قانونی برای حذف اجرای علنی مجازات وجود ندارد.
از طرفی حذف اجرای علنی مجازات از موارد اصلاح رای به شمار نمی‌آید لذا امکان تجدید نظر در رای وجود ندارد.