صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1383/07/06
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر مرند
موضوع
تأثیر زمان در مسئولیت ضامن در اسنادی از قبیل سفته و چک
پرسش
چنان‌چه از ناحیه دارنده سند تجاری از جمله سفته و چک علیه فرد ثالث به عنوان ضامن تضامنی طرح دعوا شود آیا محدودیت زمانی دارد؟
نظر هیئت عالی
چنان‌چه از ناحیه دارنده‌‌ی اسنادی از قبیل سفته و چک علیه شخص ثالث به عنوان ضامن طرح دعوا شود، محدودیت مذکور در ماده 286 قانون تجارت درباره ضامن شخص متعهد یا صادرکننده موردی نداشته و وجود ندارد زیرا علیه خود صادرکننده و متعهد چنین اسنادی، محدودیت زمانی وجود ندارد. با این ترتیب در صورتی‌که در ظهر سفته و یا چک ضمانت شخصی از صادرکننده اسناد مذکور احراز شود، دادگاه بدون در نظر گرفتن محدودیت مذکور در ماده 286 قانون یاد شده حکم بر محکومیت تضامنی صادرکننده و ضامن صادر خواهد کرد. بدیهی است (ضامن شخص ظهرنویس)، به‌تبع ظهرنویسی از دامنه شمول مقررات ماده 286 قانون تجارت خارج نخواهد بود.
هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور در رأی وحدت رویه شماره 597 - 12/2/74 تکلیف موضوع را روشن و رفع اشکال کرده است.
نظر اکثریت
امضا شخص ثالث در ظهر اسناد تجاری چنان‌چه از سوی دادگاه به عنوان ضمانت تلقی و ضمانت به نحو تضامنی باشد برای مطالبه وجه آن هر فردی که سند در دست اوست طبق ماده 33 قانون تجارت ذی‌حق شناخته می‌شود و مشمول مواد 403 الی 411 ضمانت قانون تجارت است و چون ضمانت این اسناد شامل آثار مترتب بر ظهرنویس در مواد 286 و 309 ناظر به آن و ماده 315 و فقط مسئولیت ظهرنویس مشمول آن است. بنابراین، مراجعه به ضامن در هر زمان ممکن است و دارنده سند می‌تواند خارج از مهلت‌های مذکور در موارد فوق‌الاشعار دادخواست مطالبه وجه علیه شخص ضامن ارائه دهد.
نظر اقلیت
ضمانت تضامنی در اسناد تجاری برخلاف ضمانت مدنی بوده و در واقع در ضمانت مدنی نقل ذمّه به ذمّه مانند ضمانت ظهرنویس است و به استناد مواد 286 و 309 قانون تجارت خارج از قانونی ذمّه قانونی دارنده سند می‌تواند علیه شخص ثالث اقامه دعوا کند.