تاریخ نظریه: 1401/08/28
شماره نظریه: 7/1401/387
شماره پرونده: 1401-139-387 ح
استعلام:
در اجرای ماده 459 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 جهت تعیین داور از طرف شخص ممتنع، آیا تعیین وقت رسیدگی برای این امر ضروری است؟ در صورت تعیین داور توسط دادگاه و انصراف داور از انجام داوری، آیا همان دادگاه می‌تواند داور دیگری را تعیین کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- به موجب ماده 459 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 «در مواردی که طرفین معامله یا قرارداد متعهد به معرفی داور شده ولی داور یا داوران خود را معین نکرده باشند و در موقع بروز اختلاف نخواهند و یا نتوانند در معرفی داور اختصاصی خود اقدام و یا در تعیین داور ثالث تراضی نمایند و تعیین داور به دادگاه یا شخص ثالث نیز محول نشده باشد، یک طرف می‌تواند داور خود را معین کرده به وسیله اظهار‌نامه رسمی به طرف مقابل معرفی و درخواست تعیین داور نماید و یا نسبت به تعیین داور ثالث تراضی کند در این صورت طرف مقابل مکلف است ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ اظهار‌نامه داور خود را معرفی یا در تعیین داور ثالث تراضی نماید هرگاه تا انقضاء مدت یاد شده اقدام نشود، ذینفع می‌تواند حسب مورد برای تعیین داور به دادگاه مراجعه کند»؛ با توجه به این‌که درخواست تعیین داور از سوی دادگاه طرح دعوای ترافعی نیست، مستلزم تعیین وقت رسیدگی و صدور حکم نمی‌باشد؛ دادگاه باید وجود قرارداد داوری و استنکاف طرف دیگر از تعیین داور را احراز کند و این امر به طور معمول از مفاد اظهار‌نامه رسمی و پاسخ آن قابل احراز است؛ اما اگر دادگاه احراز این موارد را نیازمند تعیین وقت رسیدگی بداند، این امر بلامانع است.
2- چنانچه داوری که در اجرای مواد 459 و 460 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 توسط دادگاه تعیین شده است، انصراف و یا استعفا دهد، با استفاده از ملاک ماده 474 این قانون، به درخواست طرفین یا یکی از آن‌ها، دادگاه اختیار تعیین داور جدید به جای داور مستعفی یا منصرف از داوری را دارد.