صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/09/20
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر مشهد
موضوع
انتقال مال غیر از طریق ترهین ملک
پرسش
در خصوص انتقال مال غیر از طریق ترهین ملک، در صورتیکه ملک قبل از فروش به رهن بانک رفته باشد و فروشنده این مطلب را به خریدار اظهار ننماید و بعد از معامله خریدار متوجه شود، آیا انتقال مال غیر موضوع ماده یک قانون انتقال مال غیر محقق شده یا خیر ؟ در صورت مثبت بودن رد مال چگونه می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
چنانچه شخصی که ملک خود را در رهن بانک قرار داده است، بدون اذن مرتهن و بدون آگاه نمودن خریدار، ملک را به وی (خریدار) منتقل نماید، در صورتی که رهن و فروش ملک هر دو به صورت سند رسمی باشد، عمل مرتکب منطبق با ماده 117 قانون ثبت اسناد و املاک کشور اصلاحی 1312/5/7 تحت عنوان معامله معارض می‌باشد و رأی وحدت رویه شماره 43 مورخ 1351/8/10 هیأت عمومی دیوان عالی کشور نیز موید این مطلب است ولکن چنانچه معاملات مزبور (یکی یا هر دو) رسمی نباشد، با جمع شرایط قانونی و از جمله احراز ارتکاب اعمال متقلبانه از سوی مالک (فروشنده) مال خود را منتقل نموده است و رهن قبلی ملک، انتقال مالکیت عین تلقی نمی گردد، لذا جرم انتقال مال غیر، موضوع ماده 1 قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر مصوب 1308/1/5 صورت نپذیرفته است. همچنین چنانچه جرم ارتکابی مصداق کلاهبرداری باشد، در این صورت جزای نقدی به میزان مالی (ثمن) است که مرتکب دریافت داشته است.(ضمناً نظریه مشورتی شماره 1559/95/7 مورخ 1395/7/3 اداره کل حقوقی قوه قضاییه موید این استنتاج است)
نظر اتفاقی
کسی که ملک خود را در رهن بانک قرار داده مال خود را از مالکیت خود خارج نکرده و حق هر گونه نقل و انتقال ملک خود را دارد و یک حق عینی برای مرتهن (بانک) ایجاد کرده است و خریدار کوتاهی کرده و موضوع حقوقی می‌باشد و مشمول ماده یک قانون انتقال مال غیر نمی‌باشد مگر اینکه در موضوع پرونده فروشنده فریب داده باشد بعنوان مثال اسنادی که به خریدار نشان می دهد کپی اسناد زمان قبل از رهن باشد و مشمول عنوان کلاهبرداری می‌شود و جزای نقدی نیز قیمت ملک و وجهی که اخذ نموده می‌باشد (استناد ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری)