تاریخ نظریه: 1401/10/04
شماره نظریه: 7/1401/780
شماره پرونده: 1401-168-780 ک
استعلام:
اظهارنظر فرمایید اگر بعد از اخذ آخرین دفاع از متهم، بازپرس اقدام تحقیقی انجام دهد و دلیل جدیدی به نفع یا ضرر متهم تحصیل نشود و ادله اتهام، کماکان همان ادله سابق باشد، با توجه به عدم تحصیل دلیل جدید له یا علیه متهم، آیا مقام قضایی با توجه به اقدام تحقیقی صورت‌پذیرفته، مجدداً جهت اخذ آخرین دفاع می‌بایستی متهم را احضار کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
مستفاد از مواد 262، 263 و 371 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 آخرین دفاع، آخرین اظهاری است که متهم در قبال اتهام انتسابی بیان می‌کند و پس از آن تحقیق دیگری انجام نمی‌شود؛ اما چنانچه متهم در آخرین دفاع مطلبی بیان کند یا مدرکی ابراز نماید که در برائت یا کشف حقیقت موثر باشد، بازپرس مکلف به رسیدگی است؛ چرا که ممکن است در انجام تحقیقات اخیر مسائلی مطرح شود که حقوق دفاعی متهم در آن نهفته باشد و باید پس از انجام آن تحقیق، مجدد آخرین دفاع متهم را اخذ کند؛ هر چند که از نظر بازپرس، نتیجه تحقیقات در خصوص مطالب بیان‌شده یا مدارک ابرازشده از سوی متهم در برائت وی یا کشف حقیقت بی‌تأثیر بوده باشد. شایسته ذکر است؛ آخرین دفاع، آخرین اقدام تحقیقی یا دادرسی و آخرین اقدام پیش از ختم دادرسی است و یکی از اصول دادرسی محسوب می‌شود.