تاریخ نظریه: 1396/05/31
شماره نظریه: 7/96/1216
شماره پرونده: 771-168/1-96
استعلام:
-در مواردی که پرونده ای در دادسرای عمومی و انقلاب مطرح و آن دادسرا با اعتقاد به صلاحیت خود اقدام به انجام تحقیقات و نهایتاً صدور قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست نموده و متعاقب طرح پرونده در دادگاه کیفری یک دو یا انقلاب دادگاه موصوف با اعتقاد به عدم صلاحیت پرونده را حسب مورد به دادگاه نظامی یک یا دو ارسال می کند آیا با توجه به اینکه اقدامات صورت گرفته و کیفرخواست صادره از سوی دادسرای عمومی انجام شده است دادگاه نظامی می‌تواند بر مبنای همان کیفرخواست رسیدگی را ادامه دهد یا باید پرونده را به دادسرای نظامی ارسال تا مجدداً رسیدگی و اظهارنظر و در صورت اقتضاء با کیفرخواست به دادگاه ارسال شود؟
2- در مواردی که پرونده برای رسیدگی به اعتراض متهم به قرار بازداشت موقت به دادگاه کیفری یک یا دو یا انقلاب ارسال شده باشد آیا دادگاه موصوف می‌تواند بدون رسیدگی به اعتراض متهم به بازداشت و بدون اینکه پرونده ای که در دادسرا ثبت و در حال ادامه تحقیقات است و صرفاً برای رسیدگی به اعتراض به دادگاه ارسال شده است را رأساً با قرار عدم صلاحیت به دادگاه نظامی ارسال کند؟ در صورت مجاز بودن این عمل آیا دادگاه نظامی تکلیفی برای اظهارنظر در خصوص رسیدگی به اعتراض متهم به قرار بازداشت صادره از دادسرای عمومی دارد یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- در مواردی که پرونده با صدور قرار عدم صلاحیت به دادگاه نظامی ارسال می‌گردد، رسیدگی این دادگاه (دادگاه نظامی) بر مبنای کیفرخواست صادره از دادسرای عمومی و انقلاب فاقد وجاهت قانونی است زیرا رسیدگی به جرایم مربوط به وظایف خاص نظامی و انتظامی کلیه افراد نظامی در صلاحیت ذاتی دادسرا و دادگاه نظامی است و صدور کیفرخواست در اینگونه جرایم نیز با عنایت به مواد 581، 568 و 268 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 به عهده دادستان نظامی است که در صورت عقیده به جلب متهم به دادرسی، مبادرت به صدور کیفرخواست می-نماید و در دادگاه نظامی نیز دفاع از این کیفرخواست را به عهده دارد.
2- با توجه به فوریت تعیین تکلیف نسبت به متهمان بازداشتی که در مواد مختلف قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و از جمله مواد 240 و 242 این قانون بر آن تأکید شده است و با لحاظ اینکه دادسرای عمومی و انقلاب در معیت دادگاه‌های کیفری 1 و 2 و دادگاه انقلاب انجام وظیفه می-کند، در فرض استعلام، مرجع رسیدگی به اعتراض متهم نسبت به قرار بازداشت موقت باید در وضعیت فعلی نسبت به تأیید یا نقض قرار بازداشت موقت اتخاذ تصمیم نماید و صدور قرار عدم صلاحیت به شایستگی دادگاه نظامی در چنین موقعیتی موجه نمی‌باشد و دادگاه کیفری یاد شده صرفاً می‌تواند تذکر لازم را به دادسرای ذیربط بدهد.