صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/09/12
برگزار شده توسط: استان تهران/ شهر تهران
موضوع
مسئولیت در اجتماع سبب و مباشر
پرسش
1- چنانچه در تصادفی واژگونی یک دستگاه اتوبوس به داخل دره منجر به ایراد صدمه بدنی غیرعمدی و فوت افراد متعدد گردد و حسب نظریه کارشناسی علت تامه حادثه 1- بی مبالاتی از سوی راننده خودرو به لحاظ بکارگیری وسیله نقلیه فاقد معاینه فنی و دارای نقص فنی مستمر 2- بی مبالاتی پیمانکار حمل و نقل به علت بکارگیری وسیله نقلیه فاقد معاینه فنی 3- بی مبالاتی کارفرما به علت عدم نظارت به فعالیت پیمانکار و عدم رعایت استانداردهای ایمنی راه شامل عدم نصب حفاظ ایمنی استاندارد در جاده، تشخیص داده شود در این پرونده نقش راننده خودرو از باب مباشرت در بی احتیاطی در رانندگی منجر به فوت و صدمه بدنی غیرعمدی می‌باشد یا از باب تسبیب؟
نظر هیئت عالی
با توجه به فرض حادثه که در اثر راندن خودروی دارای نقص مکانیکی و... توسط راننده وقوع یافته است و دیگر عوامل به عنوان سبب در حادثه مداخله داشته اند، حادثه وقوع یافته مصداق جمع مباشر و اسباب بوده لذا نظریه اقلیت قضات محترم دادگستری تهران موجه و مورد تأیید است.
نظر اکثریت
در خصوص نقش راننده در این حادثه به نظر می‌رسد نقص فنی خودرو منجر به حادثه گردیده و نقص فنی خودرو منتسب به راننده نیست و بی احتیاطی راننده بصورت غیر مستقیم منجر به حادثه گردیده است. باید در تقصیر راننده بین حالتی که شخص راننده رفتاری را مرتکب شده، مثل سرعت غیر مجاز یا سبقت غیر مجاز و این رفتار منجر به حادثه می‌گردد با حالتی که راننده نکات ایمنی را رعایت نموده لکن خودرو دچار نقص فنی می‌گردد و منجر به حادثه می‌شود باید تفاوت قائل شد. چرا که در فرض اول تقصیر راننده از باب مباشرت است اما در فرض دوم به نظر تقصیر راننده از باب تسبیب و به صورت غیر مستقیم می‌باشد و حسب مفاد ماده 494 قانون مجازات اسلامی نیز مباشرت آن است که جنایت مستقیماً توسط خود مرتکب واقع شود. در فرض سوال نیز نقص فنی خودرو و عدم وجود گاردریل و حفاظ ایمنی باعث شده که خودرو به داخل دره سقوط کرده و مجموع این عوامل موجب فوت و ایراد صدمه بدنی گردیده است. و طبق ماده 533 قانون مجازات اسلامی: هرگاه دو یا چند نفر به نحو شرکت سبب وقوع جنایت یا خسارتی بر دیگری گردند به طوری که آن جنایت یا خسارت به هردو یا همگی مستند باشد به طورمساوی ضامن می‌باشند. و در این تصادف هم مجموع اسباب سبب وقوع حادثه گردیده اند و نقش راننده از باب تسبیب می‌باشد.
نظر اقلیت
حسب مفاد ماده 494 قانون مجازات اسلامی: مباشرت آن است که جنایت مستقیما توسط خود مرتکب واقع شود و در فرض سوال راننده قبل از راه‌اندازی وسیله نقلیه موظف به کنترل سیستم‌های خودرو از جمله ترمز و... بوده و اقدام راننده یعنی به حرکت در آوردن وسیله نقلیه فاقد معاینه فنی و به کارگیری وسیله نقلیه دارای نقص فنی مستمر، مستقیماً موجب حادثه گردیده است و چه بسا اگر راننده چنین بی احتیاطی نمی‌کرد، عدم وجود حفاظ ایمنی و شیب جاده و وجود دره به خودی خود باعث ایجاد حادثه نمی گردید و نمی‌توان مستنداًٌ به ماده 533 قانون مجازات اسلامی قائل به شرکت به نحو تسبیب باشیم و جنایت را مستند به همگی بدانیم و بگوییم به طور مساوی ضامن می‌باشند لیکن باید بر اساس مفاد ماده 526 قانون مجازات اسلامی به تأثیر رفتار مرتکبان توجه نمود و چنانچه جنایت مستند به همگی باشد بطور مساوی ضامن می‌باشند مگر تأثیر رفتار مرتکبان متفاوت باشد که در اینصورت هر یک به میزان تأثیر رفتارشان مسئول هستند.