صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/07/29
برگزار شده توسط: استان بوشهر/ شهر بندر کنگان
موضوع
بررسی افزایش خسارت تاخیر تادیه تا زمان پرداخت آخرین قسط اعسار
پرسش
اگر قسمتی از محکوم به، پرداخت خسارت تاخیر تادیه تا زمان اجرای کامل حکم باشد و محکوم علیه دعوای اعسار از نوع تقسیط مطرح نماید؛ در این حالت خسارت تاخیر تادیه مستمراً تا زمان پرداخت آخرین قسط حکم اعسار افزایش می یابد یا اینکه این افزایش در زمان یا مرحله ای خاص متوقف می‌گردد؟
نظر هیئت عالی
در مواردی که حکم دادگاه در احتساب خسارت تأخیر تأدیه دین مستند به ماده 522 ق.آ.د.م می‌باشد؛ اولاً: تا زمان صدور حکم اعسار خسارت تأخیر تأدیه محاسبه می‌گردد.
ثانیاً: با صدور حکم اعسار به لحاظ اینکه به‌موجب این حکم ملائت مدیون منتفی تلقی می‌گردد، از زمان صدور حکم اعسار نسبت به آنچه اقساط آن تعیین گردیده به عنوان اعسار نسبی خسارت تأخیر تأدیه به لحاظ عدم ملائت مدیون تعلق نمی‌گیرد، مگر اینکه سررسید اقساط فرارسیده و محکوم‌علیه از پرداخت آن امتناع کند و نسبت به اقساط معوقه از زمان امتناع، خسارت تأخیر تأدیه تعلق می‌گیرد.
نظر اکثریت
خسارت تاخیر تادیه تا زمان پرداخت قطعی و کامل محکوم به مستمراً افزایش می یابد، زیرا خسارت تاخیر تادیه یا بر اساس قرارداد طرفین یا بر اساس مفاد ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی می‌باشد که در هر دو حالت، زمان انقطاع خسارت، پرداخت کامل دین می‌باشد. به عبارت دیگر خسارت تاخیر تادیه تا زمان پرداخت آخرین بخش دین مستمراً افزایش می یابد و از آنجا که حکم تقسیط، تغییری در میزان محکوم به ایجاد نمی کند، بلکه نحوه پرداخت را مشخص می کند و از سویی محکوم علیه خود با میل و رضا این حکم را درخواست نموده و صرف صدور حکم اعسار به معنای اجرا بلا اعتبار شدن حکم سابق نیست، لذا خسارت تاخیر تادیه تا پرداخت آخرین قسط اعسار، بر مبنای توافق سابق طرفین یا نرخ بانک مرکزی (حسب مورد) محاسبه و محکوم علیه مکلف به پرداخت است.
نظر اقلیت
خسارت تاخیر تادیه بر اساس توافق طرفین، در پاره ای موارد به میزان بالا تعیین می‌گردد که اگر این خسارت را موکول به پرداخت آخرین قسط حکم اعسار نمائیم، موجب عسر و حرج محکوم علیه شده و حتی در اکثر موارد مبلغ خسارت تاخیر تادیه از اصل دین بیشتر می‌گردد و از سویی موضوع حکم دادگاه باید خواسته مشخص و معینی باشد، لذا به نظر می‌رسد ماهیت حکم اعسار را باید اینگونه تفسیر نمود که دادگاه در لحظه صدور حکم تمامی اوضاع و احوال حاکم بر پرونده از جمله میزان به روز محکوم به و وضعیت مالی محکوم علیه را در نظر گرفته سپس نحوه پرداخت میزان مشخص و معینی از محکوم به را تعیین نموده است و موکول نمودن این حکم به مبالغ نا مشخص آتی صحیح نمی‌باشد، بنابراین در لحظه اجرای حکم اعسار، خسارت تاخیر تادیه قطع می‌گردد و صرفاً اصل دین و خسارت تاخیر تادیه تا زمان لازم الاجرا شدن حکم اعسار محاسبه می‌گردد.