شرط صدور حکم مستند به علم قاضی

تاریخ دادنامه قطعی: 1393/11/08
شماره دادنامه قطعی: ---

پیام: چنانچه قاضی به استناد علم خود حکم صادر نماید، مکلف است قرائن و امارات بیّن مستند علم خود را ذکر نماید.

آقای الف. و خانم ح. در 1392/10/30 علیه آقایان 1 - ج. 2 - ب. به اتهام زنای به عنف شکایت نموده‌اند. دادگاه عمومی جزایی بخش... در 1392/11/03 در خصوص اتهام ب. منجر به زنای به عنف عدم صلاحیت صادر نموده است. شعبه --- دادگاه کیفری استان... در تاریخ 1393/02/08 متهم ب. را از زنای به عنف تبرئه و به اتهام رابطه نامشروع به 99 ضربه شلاق و دو ماه اقامت اجباری در... محکوم نموده است. اجمال ماجرا این است که خانم ح. متولد 1375 ، متاهل اظهار داشته: با آقای ج. تلفنی ارتباط برقرار کردم و قرار ملاقات حضوری گذاشتیم، فردی به نام ب. آمد مرا سوار خودرو کرد و برد جنگل پیش ج. در آنجا چند دقیقه با ج. صحبت کردیم، ج. رفت و گفت پسرعمویم م. می‌آید تو را می‌برد در صورتی که این توطئه بوده است. ب. مرا به‌زور پآیین آورد و زیر گلویم چاقو گذاشت و با تهدید مرا مورد تجاوز قرار داد بعد مرا با ماشین برگرداند در مسیر برگشت جای را با م. عوض کرد و من داستان را برایش تعریف کردم. بعد ج. به من زنگ زد گفت به منزل رسیدی؟ گفتم آره و موضوع را برایش گفتم. ج. گفت اگر جواب تلفن مرا ندهی به شوهرت می‌گویم. یک‌بار دیگر با ج. بیرون رفتم ولی کاری با من نداشت. موضوع را به شوهرم گفتم (صفحه 4 ). آقای ج.، 20 ساله، مجرد، اظهار داشته: خانم ح. از بستگان من است و چند بار تقاضای داشتن رابطه با من را داشته است. حدود دو ماه پیش درخواست ملاقات کرد، من ب. را فرستادم او را آورد به جنگل... باهم دیگر ده دقیقه صحبت کردیم تلفن من زنگ زد من به ب. گفتم او را... پیاده کن یک ساعت بعد خانم ح. به من زنگ زد و گفت چرا مرا تنها گذاشتی این آقا با تهدید به من تجاوز کرده است (صفحه 12 ). من دو بار با خانم ح. بیرون رفته‌ام ولی به وی دست نزده‌ام (صفحه 13 ). آقای ب. متولد 1369 ، متاهل، در کلانتری اظهار داشته: یک روز من و ج. و م. و ش. می‌خواستیم برویم...، ج. گفت من می‌خواهم دوست‌دخترم را بیاورم چون فامیل هستیم و مرا می‌شناسند تو برو او را بیاور من با ماشین م. رفتم... و دختر را آوردم. من و م. و ش. رفتیم شنا کردیم دختره با ج. باهم رفتند داخل جنگل، ‌بعد ج. آمد پیش ما و گفت می‌روم خانه ب. تو او را ببر من گفتم کار دارم و م. دختره را برد. من و ش. با موتور رفتیم(صفحه 14 ). آقای ش. متولد 1366 ، متاهل، در کلانتری اظهار داشته: وقتی من رسیدم ح. و به همراه ب. با وانت پیکان متعلق به م. از آن مکان در حال رفتن بودند. من و م. با موتورسیکلت از آنجا رفتیم. بعد ب. می‌گفت من به دختره تجاوز کردم من گفتم فامیل ما بود چرا این کار را کردی؟ گفت او را آوردند من هم تجاوز کردم دیگه چکار کنم. سوال- اظهارات دیگری ندارید؟ زورگیری در کار نبوده است دختره خودش میل داشت(صفحه 15 ). در جلسه مواجهه، خانم ح. آقای ب. را بین سایر مراجعین شناسایی کرده و ماوقع آن روز را تعریف و آقای ج. تماس تلفنی و گلایه خانم ح. را از آقای ب. را تایید نموده است ولی آقای ب. اظهار داشته: قبول ندارم هر چه بوده به شما گفتم(صفحه 17 ). ب. در 1392/11/03 نزد بازپرس در پاسخ تفهیم اتهام زنای به عنف، اظهار داشته: قبول ندارم (صفحه 24 ). ب. در 1392/11/05 در دادگاه کیفری استان در پاسخ تفهیم اتهام زنای به عنف، مطالب قبلی را تکرار و گفته است: اتهام را قبول ندارم(صفحه 34 ). خانم ح. در 1392/11/06 در دادگاه کیفری استان شکایت خود را به شرح اظهارات قبلی تکرار و تشریح کرده است(صفحه 38 ). آقای الف. به شرح لایحه ثبت‌شده به شماره 920689 - 1392/11/20 در دادگاه از شکایت خود صرف‌نظر نموده است(صفحه 61 ). آقای م. در 1392/12/02 در دادگاه کیفری استان به‌عنوان مطلع مطالبی را عنوان و گفته است: وانت خود را به ب. داده بودم با موتورسیکلت در مسیر در حرکت بودم، وانت را در حال حرکت دیدم از ب. خواستم توقف کرد پیاده شد موتور را از من گرفت و رفت. داخل ماشین رفتم خانم ح. آنجا بود پرسیدم، گریه می‌کرد گفت به او خیانت شده است. آقای‌ م. اضافه کرده است که: ج. و خانم ح. با یکدیگر رابطه دوستی داشته‌اند (صفحه 62 ). آقای ش. در 1392/12/02 در دادگاه کیفری استان به‌عنوان مطلع اظهار داشته: آن روز به اتفاق م. به جنگل... رفته بودیم و دیدم آقای ب. با وانت م. به سمت شهر عزیمت می‌کرد و یک سرنشین خانم داشت اما خانم ح. را همراه او ملاحظه نکردم (صفحه 66 ). آقای ج. در 1392/12/04 به‌عنوان مطلع در دادگاه اظهارات قبلی خود را تکرار و اضافه کرده است: خانم ح. در تلفن گفت خیلی نامرد هستی. چرا مرا تنها گذاشتی؟ ‌ب. مرا دست زد و صحبت از تجاوز نکرد. دادگاه: چه مدت با ح. در ارتباط بودی؟ حدود یک ماه و نیم (صفحه 71 ). دادگاه در 1393/02/01 با حضور طرفین،‌ وکیل متهم و نماینده دادستان تشکیل داده است. نماینده دادستان درخواست رسیدگی و مجازات کرده است. آقای الف. اظهار داشته: برای حفظ آبرو گذشت کردم. شاکیه شکایت خود را تشریح کرده است. متهم ب. در پاسخ تفهیم اتهام زنای به عنف اظهار داشته: من با ایشان کاری نکردم و اظهارات قبلی را تکرار نموده است. م. وکیل متهم لایحه تقدیم کرده است(صفحه 86 ). وکیل و موکل در آخرین دفاع نیز اعلام داشته‌اند: حرفی ندارند(صفحه 88 ). شعبه --- دادگاه کیفری استان... در 1393/03/08 به اکثریت چهار نفره بدین شرح رای صادر نموده است.

رای دادگاه - در پرونده پیوست پیرامون بزه انتسابی به آقای ب. با وکالت آقای ح. دایر بر زنای به عنف در شرایط احصان موضوع شکایت خانم ح. که شکایت شاکی خصوصی حکایت بر آن دارد، آقای ج. از طریق خواهرش از او خواست که با او تماس تلفنی داشته باشم که او امتناع نمود ولی به جهت اصرار، به تلفن همراه آقای ج. زنگ زده است که بعد تماس تلفنی، ‌او به من ابراز علاقه نمود که پس‌ازآن با یکدیگر به‌صورت تلفنی دارای ارتباط بوده و با اصرار از او خواست که با یکدیگر قرار ملاقات داشته باشیم و به‌واسطه آن‌که دارای شوهر و فرزند بودم از پذیرش درخواست او امتناع [کردم]ولی او اطمینان داد ملاقات آن دو به غیر از یک دیدار ساده نخواهد بود. در وقت ملاقات فرد دیگری به هویت ب. در پی او آمد و با وسیله نقلیه در اختیار او را به محل قرار با ج. واقع در جنگل... از توابع... انتقال نموده که پس از حضور در محل یاد شده دقایقی او و ج. با یکدیگر گفتگو نمودند، سپس ج. محل را ترک گفت. درحالی‌که عنوان می‌داشت فردی به نام م. او مرا به شهر انتقال می‌دهد اما او ملاحظه نمود به جای م. آقای ب. به سراغ او آمده و با استفاده از تهدید و به اکراه و اجبار او را مورد تجاوز جنسی قرار داده است و آنگاه سوار خودرو نمود و به سمت شهر در حرکت بوده که در بین راه و در محل پست ایست و بازرسی اداره جنگلبانی م. را دید که با یک دستگاه موتورسیکلت در حال بازگشت به سمت جنگل بوده است از سوی آقای ب. خودروی در اختیارش را در ازاء تحویل موتورسیکلت، تحویل آقای م. نموده و او به همراه م. به شهر مراجعت نموده است. در طول مسیر عملکرد آقای ب. را برای آقای م. تعریف نموده است. بنابراین شاکی خصوصی تعقیب و محاکمه و مجازات متهم به سبب ارتکاب بزه زنای به عنف در شرایط احصان را درخواست نموده است. متهم هم در مقام دفاع از اتهام انتسابی به وی بیان داشت: قرار بر آن شد تا همراه با آقایان ش. و م. و ج. جهت تفریح و تفرج به جنگل بروند. در صبح قرار آقای ج. او را دیدار نموده و در خطاب به وی عنوان داشت تا خودرو آقای م. را در اختیار گرفته و به... جهت انتقال خانم ح. رفته و در محل قرار او سوار خودرو گردیده و به منطقه جنگلی... یعنی درجایی که ج. او را به انتظار نشسته بود عزیمت نمودیم. ایشان در طول مسیر از شاکی خصوصی پرسش نمود: آیا او شوهر و فرزند دارد؟ او پاسخ داد: بله، در ادامه به او متذکر شد پس به چه دلیل با ج. قرار ملاقات گذارده است؟ او جواب داد: ج. و شخص او به یکدیگر علاقه دارند. پس از رسیدن به محل قرار ج. و ح. به نقطه‌ای از جنگل رفته و او به همراه ش. و م. برای شنا در آب استخر به قسمت دیگر از جنگل عزیمت نمودند، اندکی بعد ج. به نزد آنان آمد و متذکر شد که خانم ح. را به شهر انتقال نماییم او امتناع نمود ولیکن م. خانم ح. را به شهر انتقال داده است. علی‌هذا متهم با انکار بزه انتسابی به خویش برائت از جرم انتسابی را درخواست نموده است. ح. به وکالت از سوی متهم در دفاع از وی عنوان داشت: انتساب اتهام تجاوز به عنف به موکل وی بی‌اساس است چه آن‌که نه‌تنها موکل وی با شاکیه خانم ح. ارتباط جنسی برقرار ننموده بلکه هیچ‌گونه دلیل و مدرکی در خصوص انجام مواقعه در پرونده امر موجود نیست و تکوین جرم تجاوز به عنف مستلزم اکراه و اجبار در انجام مواقعه توسط زانی است که دلیل بر اثبات اکراه و اجبار و حتی انجام مواقعه از سوی موکل نسبت به شاکی خصوصی موجود نیست. وکیل متهم رسیدگی به موضوع و صدور حکم برائت موکل را تقاضا داشته است. بنا به‌مراتب دادگاه با نگریستن در اظهارات هر یک از شاکی خصوصی و مدافعات مطروحه از سوی متهم و وکیل مدافع وی در بررسی دلایل اثباتی شاکی خصوصی اساسا در پرونده امر دلایل شرعی و قانونی بر ارتکاب فعل زنا از سوی متهم آن‌چنان‌که موجبات علم و یقین قضایی و حصول قناعت وجدانی در احراز جرم مزبور را ایجاب و فراهم دارد مشهود و ملحوظ نیست. با وصف به آن‌که متهم در طول امر دادرسی بزه انتسابی به خویش را مورد انکار قرار داده است، بر این مبنا با تمسک به اصل برائت متهم آقای ب. را از اتهام زنای به عنف در شرایط احصان علی‌الاطلاق تبرئه می‌نماید. ولیکن دادگاه نظر به شکایت شاکی خصوصی و مفاد تحقیقات یاد شده و اظهارات هریک از آقایان ش. و ج. و م. در مقام مطلع و مدافعات غیرموجه و غیر موثر معمول از سوی متهم و وکیل مدافع وی بزه رابطه نامشروع به‌غیراز زنا به عنف و اکراه را محرز و مسلم و با استناد به ماده 637 قانون مجازات اسلامی 1375 و ماده 23 قانون مجازات اسلامی 1392 متهم آقای ب. به تحمل 99 ضربه شلاق تعزیری و از باب مجازات تکمیلی به اقامت اجباری به مدت دو ماه در شهرستان... محکوم می‌نماید. رای دادگاه در بخش محکومیت حضوری و پس از ابلاغ ظرف 20 روز قابل تجدیدنظرخواهی نزد دیوان عالی کشور است.

نظریه اقلیت: - بسمه‌تعالی - صرف‌نظر از انکار متهم در کلیه مراحل دادرسی، ‌دلیل اثباتی شرعی که بتواند مستند حکم دادگاه قرار گیرد در پرونده وجود ندارد و از طرفی پرونده فاقد قرائن و امارات مفید قطع و یقین و اقناع برای احراز بزه است و لذا عقیده بر برائت متهم ب. از اتهام زنای به عنف در شرایط احصان و فعل منافی عفت دارم.

دادنامه --- - 1393/03/08 در 1393/04/15 به ح. وکیل محکومٌ‌علیه ب. ابلاغ و در 1393/05/06 لایحه تجدیدنظرخواهی تقدیم دادگاه گردیده است. خلاصه لایحه وکیل این است که شاکیه و همسرش بعد از 3 ماه از تاریخ واقعه ادعای شکایت کرده و متعاقبا همسر شاکیه رضایت داده است، ‌شکایت علیه ج. و ب. مطرح شده است لکن با توجه به وجود قرابت جهت جلوگیری از آبروریزی در فامیل، ‌اتهام واهی تجاوز به عنف به موکل نسبت داده‌اند. اظهارات شاکیه متناقض است، ‌انتساب اتهام به موکل بی‌اساس است، ‌در پرونده هیچ‌گونه دلیلی دایر بر انتساب اتهامات عنوان‌شده به موکل ملاحظه نمی‌گردد. موکل در تمام مراحل منکر بزه انتسابی است، ‌مجازات تبعید با بزه رابطه نامشروع غیرمتناسب است(صفحه 108 ).

با توجه به محتویات پرونده شعبه محترم هفتم دادگاه کیفری استان... با تبرئه ب. از اتهام زنای به عنف و در شرایط احصان با ح.،‌ نام‌برده را به اتهام رابطه نامشروع مادون زنا محکوم نموده است، لکن بنا بر مقررات ماده 211 قانون مجازات اسلامی ایجاب می‌کرده قرائن و امارات بین مستند علم خود را ذکر می‌کرد چون متهم در همه مراحل منکر هرگونه رابطه نامشروع با شاکیه است و مطلعین از ماوقع هم جز نقل‌قول از شاکیه و بعضی از آن‌ها از متهم ندارند و در اصل رابطه دوستی فی‌مابین شاکیه و ج. بوده که در شکایت اولیه هم شکایت از ج. است. نتیجتا اعتراض وارد است و با استناد به بند 2 قسمت ب ماده 265 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری رای متعرضٌ‌علیه نقض و رسیدگی مجدد به همان شعبه محترم ارجاع می‌گردد.

شعبه --- دیوان‌عالی‌کشور - ریس و عضو معاون

رحمت اله عروجی - چراغیان