صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/05/14
برگزار شده توسط: استان تهران/ شهر لواسان
موضوع
امکان جلب محکوم‌علیه بدون شناسایی اموال وی
پرسش
مطابق ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، شناسایی اموال محکوم‌علیه جهت توقیف و استیفای محکوم‌به به تقاضای محکوم‌له از راه‌های پیش‌بینی شده در این قانون یا هر نحو دیگر که قانوناً ممکن است صورت می‌گیرد. چنانچه محکوم‌له در جریان اجرا اظهار نماید که محکوم‌علیه اموالی معرفی ننموده و وی نیز اموالی از محکوم‌علیه سراغ نداشته باشد اگر تقاضای بازداشت محکوم‌علیه را به استناد ماده قانونی مذکور داشته باشد؛ آیا دادگاه مکلف به پذیرش این درخواست و صدور دستور جلب محکوم‌علیه می‌باشد یا این که خود راساً باید نسبت به شناسایی اموال محکوم‌علیه اقدام کند و چنانچه اموال یافت نشد دستور جلب صادر نماید؟
نظر هیات عالی
با توجه به اینکه جلب و بازداشت محکوم‌علیه یک امر استثنائی است و مطابق ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، در صورتی که محکوم‌علیه دادخواست اعسار با شرایط قانونی تقدیم ننموده باشد و برای اجرای حکم قطعی مال معرفی ننماید، به تقاضای محکوم‌له، پس از انجام اقدامات مبتنی بر شناسایی اموال محکوم‌علیه که قدر متیقن آن انجام استعلام‌های سه گانه می‌باشد. (استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک در جهت شناسایی اموال غیرمنقول، استعلام از راهور فراجا در جهت شناسایی و احیاناً توقیف خودروی محکوم‌علیه و استعلام از بانک مرکزی در راستای شناسایی حساب‌های فعال بانکی محکوم‌علیه و توقیف وجوه آن)، امکان اجابت تقاضای محکوم‌له مبنی صدور دستور جلب و بازداشت محکوم‌علیه فراهم می‌گردد.
نظر اکثریت
اگر محکوم‌له به یکباره تقاضای جلب محکوم‌علیه را داشته باشد دادگاه نباید به آن موافقت کند چراکه بنا به تصریح ماده 3 از قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی اگر استیفای محکوم‌به از اموال محکوم‌علیه امکان‌پذیر نباشد محکوم‌علیه بازداشت می‌گردد؛ لذا بدون شناسایی اموال نمی‌توان دستور حبس محکوم‌علیه را صادر نمود.
نظر اقلیت
دادگاه مکلف است بدون شناسایی اموال محکوم‌علیه و به صرف درخواست محکوم‌له اقدام به حبس محکوم‌علیه نماید و دادگاه نمی‌تواند محکوم‌له را اجبار به درخواست شناسایی اموال محکوم‌علیه نماید.
برخی در خصوص بند ب سوال معتقدند: در فرض سوال که محکوم‌له درخواست حبس بدون درخواست شناسایی اموال نموده است دادگاه نباید با حبس موافقت کند و باید راساًٌ نسبت به شناسایی اموال محکوم‌علیه اقدام نماید و با عدم توفیق در شناسایی اموال محکوم‌علیه با حبس وی موافقت کند.
برخی معتقدند: دادگاه نباید بدون شناسایی اموال محکوم‌علیه اقدام به صدور دستور حبس محکوم‌علیه نماید. به تصریح مواد 2 و 19 از قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی نیز مرجع اجرا کننده رای صرفاً با تقاضای محکوم‌له اقدام به شناسایی اموال محکوم‌علیه می‌نماید. لذا بدون درخواست محکوم‌له جهت شناسایی اموال محکوم‌علیه دادگاه مجاز نمی‌باشد راساً نسبت به شناسایی اموال محکوم‌علیه اقدام نماید.