تاریخ نظریه: 1402/08/09
شماره نظریه: 7/1402/410
شماره پرونده: 1402-246-410ع
استعلام:
طبق بند 14 ماده 55 قانون شهرداری مصوب 1334 با اصلاحات و الحاقات بعدی، یکی از وظایف شهرداری‌ها رفع خطر از بناها، دیوارهای شکسته و خطرناک واقع در معابر عمومی، کوچه‌ها، اماکن عمومی، دالان‌های عمومی، خصوصی و کلیه مکان‌هایی است که محل رفت و آمد و مراجعه عمومی است. گاهی در مقام اجرای بند مزبور، شهرداری با املاک و اماکنی مواجه می‌شود که ثبت میراث فرهنگی شده است؛ اما کارشناسان مربوطه رفع خطر از املاک و بناهای مزبور را منوط به تخریب و جمع‌آوری آنها می‌دانند؛ این در حالی است که تخریب اماکن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی، تاریخی و مذهبی که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، جرم محسوب و دارای مجازات مقرر قانونی است. خواهشمند است وظیفه شهرداری را در مواجهه با املاک و اماکن فوق‌الذکر اعلام فرمایید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
با توجه به بند «ط» ماده 8 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 1386 با اصلاحات بعدی که حفظ محیط زیست و حفاظت از منابع طبیعی و میراث فرهنگی را در زمره امور حاکمیتی دانسته است و با عنایت به قوانین و مقررات حاکم بر احیاء، مرمت و بازسازی املاک ثبت شده در فهرست آثار ملی نظیر قانون راجع به حفظ آثار ملی مصوب 1309 با اصلاحات بعدی، ماده واحده ثبت آثار ملی مصوب 1352، بند 10 ماده یک و بندهای ذیل ماده 3 قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب 1367 با اصلاحات بعدی و مواد 13 و 14 قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی و فرهنگی مصوب 1398 و با لحاظ اینکه «رفع خطر» از بناها و دیوارهای شکسته و خطرناک واقع در معابر عمومی و کوچه‌ها موضوع بند 14 (اصلاحی 1345) ماده 55 قانون شهرداری مصوب 1334 با اصلاحات و الحاقات بعدی، لزوماً به معنای تخریب بناهای مذکور نمی‌باشد، شهرداری نمی‌تواند به صرف اعلام نظر کارشناسان مبنی بر ضرورت تخریب املاک مذکور (در معرض خطر) مبادرت به تخریب آنها نماید؛ بر این اساس، در خصوص اماکن موضوع ماده واحده ثبت آثار ملی که در معرض خطر قرار دارند، هرگونه مرمت و بازسازی باید با رعایت قوانین و مقررات حاکم بر این اماکن صورت پذیرد و در هر مورد شهرداری باید ضمن انجام اقدامات فوری و تامینی به منظور جلوگیری از ایجاد حادثه، مراتب را جهت انجام عملیات عمرانی و پیشگیری از حادثه و رفع خطر دائم به دستگاه ذیربط در وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام کند.