صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/11/01
برگزار شده توسط: استان سمنان/ شهر دامغان
موضوع
امکان تشدید مجازات جایگزین در جرایم متعدد
پرسش
چنانچه فردی مرتکب چهار بزه تعزیری گردد مطابق ماده 134 قانون مجازات اسلامی، دادگاه می بایست مجازات هر یک را بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی مشروط به اینکه از حداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نکند تعیین نمایید.
سوال1: آیا عبارت « بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی » نیز بر مجازات به صرفا حداکثر صدق می‌نماید؟ آیا تعیین مجازات حداکثر داخل در معنای « بیش از حداکثر » می‌باشد یا خیر؟
سوال2: اگر جرائم متعدد مشمول مقررات ماده 72 قانون اخیر نباشد (مثلا چهار فقره قتل شبه عمدی ناشی از بی احتیاطی در امر رانندگی) آیا مجازات جایگزین حبس هم باید تا حداکثر به علاوه نصف تعیین گردد یا خیر؟ در مثال اخیر متهم، محکوم به چه میزان حبس و جزای نقدی جایگزین آن می‌گردد؟
نظر هیئت عالی
با توجه به اصلاح ماده 134 قانون مجازات اسلامی به موجب ماده 15 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب سال 99 موضوع سوال براساس ماده مرقوم باید عمل شود.
نظر اتفاقی
توجهاً به تصریح قانونگذار در ماده 134 قانون مجازات اسلامی که اعلام داشته « هرگاه جرایم ارتکابی بیش از سه جرم باشد، مجازات هریک را بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی مشروط به اینکه از حداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نکند، تعیین می‌نماید» دادگاه مکلف است در موقع تعیین مجازات در تعدد بیش از سه جرم، به بالاتر از حداکثر مجازات، حکم صادر نماید و این امر از عبارت «بیش از حداکثر» استنباط می‌گردد و تعیین مجازات به میزان حداکثر صحیح نمی‌باشد و در قسمت دوم سوال به لحاظ آنکه مجازات جایگزین بدل و در حکم مجازات حبس است و مقررات ناظر بر حبس نیز نسبت به آن جاری است باید به بیش از حداکثر تا یک و نیم برابر حکم صادر گردد.لازم به ذکر است تعیین مجازات های جایگزین در مورد جرایم متعدد صرفاً مطابق ماده 72 قانون مجازات اسلامی امکان پذیر است بدین نحو که تعدد جرایم عمدی که مجازات قانونی حداقل یکی از آن ها بیش از 6 ماه حبس باشد مانع از صدور حکم به مجازات جایگزین حبس است در فرض سوال که فردی مرتکب چهار فقره قتل شبه عمدی در اثر بی احتیاطی در امر رانندگی در زمان ها و مکان های مختلف شده است در این شرایط مطابق بند ت ماده 83 و بند ت ماده 86 و ماده 134 قانون مجازات اسلامی و ماده 714 کتاب پنجم تعزیرات قانون مجازات اسلامی دادگاه مکلف است راننده ی مقصر را به 108.000.000 ریال جزای نقدی (یعنی 72000000ریال بعلاوه 36000000ریال) بدل از چهار سال و شش ماه حبس (یعنی سه سال بعلاوه ی یک و سال و نیم) محکوم نماید. نتیجتاً امکان تشدید مجازات جایگزین در شرایط تعدد جرایم وجود دارد.