تاریخ نظریه: 1402/09/05
شماره نظریه: 7/1402/678
شماره پرونده: 1402-186/1-678ک
استعلام:
دو طفل 14 ساله پسر با یکدیگر درگیر شده‌اند؛ «الف» با پرتاب جسم سخت به شخص «ب» باعث ایراد جراحات عمدی به وی می‌گردد. پس از سیر مراحل رسیدگی، قرائن مندرج در پرونده موجب ظن قوی و ایجاد لوث برای قاضی رسیدگی‌کننده می‌شود. نظر به آنکه به موجب ماده 456 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، تعداد و شرایط ادا‌کنندگان سوگند مشخص گردیده و در مانحن‌فیه، مجنی‌علیه به جهت صغر سن فاقد شرایط ادای سوگند می‌باشد و ولی وی در قید حیات نیست، دادگاه جهت اجرای قسامه با چه تکلیفی رو به رو است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
با توجه به ماده 456 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که مقرر داشته: «در جنایت بر اعضا و منافع اعم از عمدی و غیر عمدی در صورت لوث، مجنی‌علیه می‌تواند با اقامه قسامه به شرح بندهای زیر، جنایت مورد ادعا را اثبات و دیه آن را مطالبه کند» و طبق ماده 202 همین قانون، اداکننده سوگند باید عاقل، بالغ، قاصد و مختار باشد؛ لذا در فرض سوال که مجنی‌علیه صغیر و فاقد ولی قهری است، چنانچه مورد هم از موارد لوث تشخیص داده شود، باید قیم وی با توجه به نصاب قانونی، افرادی از خویشان و بستگان ذکور مجنی‌علیه را جهت ادای سوگند معرفی کند؛ چون طبق ماده 320 قانون پیش‌گفته، حق اقامه قسامه، صرفاً متوجه صاحب حق قصاص یا دیه است و مادر و قیم از شمول این حکم خارج است؛ مگر اینکه قیم از بستگان و خویشان ذکور مجنی‌علیه باشد که در صورت علم، می‌تواند سوگند یاد کند.