صلاحیت رسیدگی به بزه توهین و تهدید پیامک

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/04/06
برگزار شده توسط: استان خراسان جنوبی/ شهر بیرجند

موضوع

صلاحیت رسیدگی به بزه توهین و تهدید پیامک

پرسش

رسیدگی به بزه های توهین و تهدید از طریق تماس تلفنی و یا ارسال پیامک در صلاحیت محلی چه مرجعی است ؟
(پرونده: خانم الف شکایتی را علیه اشخاص ب و ج مبنی بر توهین، تهدید و مزاحمت تلفنی در شهرستان بیرجند مطرح نموده است. بدین شرح که نامبرده اعلام داشته است « اشخاص ب و ج که ساکن مشهد هستند، ضمن تماس های تلفنی متعدد و مکرر و ارسال پیامک های متعدد برای اینجانب در بیرجند، ایجاد مزاحمت نموده و نهایتاً طی یک تماس تلفنی مرا مورد فحاشی و تهدید قرارداده اند ». دادیار شهرستان بیرجند با عنایت به اینکه مزاحمت تلفنی حسب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری یک جرم درجه 7 بوده و بزه توهین و تهدید از جرایم درجه 6 محسوب هستند و بدین لحاظ نسبت به جرم مزاحمت تلفنی اهم تلقی میگردند، علی رغم وقوع جرم مزاحمت تلفنی در شهرستان بیرجند (حسب رای وحدت رویه 721)، با عنایت به اینکه توهین و تهدید که جرم اهم هستند در شهرستان مشهد واقع شده است، ضمن نفی صلاحیت از خود، پرونده را با قرار عدم صلاحیت به دادسرای شهرستان مشهد ارسال نموده است. دادیار شهرستان مشهد نیز با این استدلال که جرایم توهین و تهدید نیز فی الواقع در بیرجند اتفاق افتاده است، اعتقاد به صلاحیت دادسرای بیرجند داشته و لذا به لحاظ حدوث اختلاف در صلاحیت، پرونده در دیوان عالی کشور مطرح شده است. نظر کدام یک از مقامات قضایی را صحیح میدانید ؟)

نظر هیات عالی

شرط تحقق جرایم توهین یا تهدید از طریق تلفن استماع الفاظ با رسیدن اعمال موضوع موضوع جرم به مخاطب است و این بخش از عنصر مادی جرم در محل اقامت بزه دیده محقق می‌شود لذا این محل، محل وقوع جرم می‌باشد.

نظر اکثریت

بزه توهین از جمله جرایم ساده و از یک رکن تشکیل شده است؛ لذا برخلاف جرم‌هایی مانند خیانت در امانت و کلاه‌برداری که از ارکان متعددی تشکیل شده است و منوط به تحقق نتیجه نیز می‌باشد، این بزه (توهین) نیازمند تحقق نتیجه نمی‌باشد؛ لذا چنین به نظر می‌رسد که حوزه قضایی که ارسال کننده پیام در آن حوزه قرار دارد محل تحقق بزه شناخته می‌شود و به تبع آن دادگاه آن محل صالح به رسیدگی می‌باشد.
چرا که مزاحمت تلفنی موضوع رای وحدت رویه 721، منوط به ایجاد آزار از طریق مزاحمت و فی الواقع تحقق مزاحمت به عنوان نتیحه جرم است لیکن در بزه توهین این امر شرط نمی‌باشد و لذا تعمیم رای وحدت رویه 721 بر ماده 608 قانون مجازات اسلامی تعزیرات 1375 صحیح نمیباشد. به علاوه در بزه توهین به هیچ عنوان حضوری بودن شرط نمیباشد و حضور مخاطب توهین در لحظه به کار بردن الفاظ توهین امیز شرط نیست. لذا اگر نظر گروه دوم مبنی بر صلاحیت محل آشکار شدن توهین برای مخاطب ملاک عمل باشد، اگر شخص (الف) در شهرستان بیرجند در غیاب شخص (ب)، به وی توهین نماید و این توهین از طریق شخص (ج)، در شهرستان مشهد به شخص (ب) منقل و اطلاع داده شود، باید شهرستان مشهد که محل افشای توهین است صالح به رسیدگی باشد، حال آنکه این سخن به هیچ عنوان قبول واقع نشده است و در این فرض نیز محل ارتکاب بزه توهین صالح به رسیدگی است.

نظر اقلیت

با توجه به رای وحدت رویه شماره 721 متن پیامک پس از باز شدن افشاء و آشکار می‌گردد نتیجتاً در فرض پرسش حوزه قضایی گیرنده پیام، صالح به رسیدگی است.. به ویژه که رویه ایجاد شده در شعب دادگاه‌های تجدید نظر این است که رای وحدت رویه شماره 721 مورخ 16 مهر 1390 صادره از جانب هیات عمومی دیوان عالی کشور در خصوص تعیین مرجع صالح به رسیدگی بزه ایجاد مزاحمت تلفنی موضوع ماده 741 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 1375 می‌باشد را بر بزه مطروحه توصیفی فوق‌ الاشعار که موضوع ماده 608 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب 1375 می‌باشد تعمیم داده‌اند و هم اکنون رویه غالب، به صالح دانستن حوزه قضایی محل دریافت پیامک توهین‌آمیز واقع شده است.