صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/09/11
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر تبریز
موضوع
اختیار تایید دستور موقت توسط کفیل
پرسش
دادرس علی‌البدل دادگستری شهرستان خدا آفرین دستور موقت صادر کرده و دادگستری فاقد رئیس می‌باشد و توسط کفیل (دادستان) اداره می‌شود. دستور موقت توسط چه مقامی تایید خواهد شد؟ آیا کفیل دادگستری اختیار تایید دستور موقت را دارد؟
نظر هیات عالی
در فرض سوال، دادستان به عنوان سرپرست یا کفیل دادگستری در تایید و تنفیذ دستور موقت دادگاه اختیار ندارد؛ لذا در صورتی که حوزه قضای شهرستان فاقد رئیس دادگستری باشد؛ بنابه وحدت ملاک و مستنبط از ماده 92 قانون آیین دادرسی مدنی، تایید اجرای دستور موقت با رئیس نزدیکترین حوزه قضایی دادگستری شهرستان خواهد بود.
نظر اکثریت
قانونگذار تایید دستور موقت صادره از دادرس را صراحتاً به رئیس دادگستری یا رئیس همان حوزه قضایی و با فلسفه نظارتی محول نموده است. در شرایط موصوف با لحاظ اینکه دادگستری فاقد رئیس بوده و کفیل (دادستان) صرفاً اختیار در امور اداری و مالی داشته و صلاحیت قضایی در موضوع را ندارد (نظریه مشورتی 4045/7- 1380/05/01) و از طرفی فوریت امر احراز و تامین لازم اخذ شده است، دیگر نیازی به تایید شخص و مرجع دیگری نبوده و دستور موقت صادره قابلیت اجرایی خواهد داشت. همانند اشتغال تنها دادیار یا بازپرس در یک حوزه قضایی که قرارهای او نیاز به تایید و موافقت دادستان حوزه‌های دیگر و یا مقام قضایی دیگری نبوده و یا در بعضی از حوزه‌های قضایی که فقط یک دادرس داشته و سرپرست حوزه قضایی نیز هستند و در موارد صدور دستور موقت، هیچ مرجع و مقام دیگری آن را تایید نمی‌کند، می‌توان حوزه قضایی یا دادگستری فاقد رئیس را نیز مشمول همین حکم دانست.
نظر اقلیت
1- با توجه به اینکه تایید دستور موقت از طرف رئیس حوزه قضایی صرفاً نظر قضایی نبوده و از باب احتیاط و جنبه نظارتی دارد، در شرایط فقد رئیس و تعیین کفیل (دادستان) برای آن حوزه قضایی و تفویض موقتی اختیارات رئیس دادگستری به آن، متعاقباً وظیفه تایید دستور موقت نیز بر عهده کفیل خواهد بود.
2- با توجه به اینکه قانونگذار اجرای دستور موقت را به جهت اهمیت موضوع صراحتاً موکول به تایید رئیس حوزه قضایی نموده و آن را لازم دانسته است و کفیل (دادستان) صرفاً صلاحیت در امور اداری و مالی دارد، به نظر می‌رسد جهت حل موضوع و تایید دستور موقت، بهتر است رئیس دادگستری استان را به عنوان رئیس کل روسای دادگستری و به جانشینی از رئیس حوزه قضایی در نظر بگیریم.
3- تایید دستور موقت از طرف رئیس حوزه قضایی از باب اجرا بوده و بدون آن قابلیت اجرایی نخواهد داشت. در شرایط موصوف با توجه به ضرورت تایید از نظر قانونگذار و با لحاظ اینکه کفیل (دادستان) صرفاً اختیار در امور اداری و مالی داشته و صلاحیت تایید ندارد، می‌توان بر اساس عرف قضایی و پذیرش موضوع به عنوان یک استثناء، مورد را جهت اظهارنظر و تایید به نزدیکترین حوزه قضایی ارجاع نمود.