صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/08/05
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر نجف آباد
موضوع
امکان حبس بدل از جزای نقدی در خصوص جرائم اطفال، افراد معسر و ورشکسته
پرسش
آیا در صورت عدم وصول جزای نقدی در جرائم اطفال و افراد معسر و ورشکسته، امکان صدور دستور یا حکم بر حبس بدل از جزای نقدی امکان‌پذیر است؟
نظر هیات عالی
با تذکر به اینکه با لحاظ مواد 88 و 140 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392؛ صدور حکم به مجازات جزای نقدی برای اطفال فاقد موضوعیت است و با اصلاح کلمه اطفال در نظریه اکثریت به نوجوانان بین 15 تا 18 سال تمام شمسی (موضوع ماده 89 قانون فوق‌الذکر)؛ نظریه اکثریت قضات محترم در این خصوص مورد تائید است و در خصوص اشخاص معسر و ورشکسته نیز باید وفق و مطابق مواد قانونی مربوطه در فصل سوم از بخش پنجم قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 (مواد 529 به بعد) رفتار گردد و در هر صورت در مورد این اشخاص نیز موجب قانونی جهت بازداشت بدل از جزای نقدی وجود ندارد.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه اطفال و افراد ورشکسته امکان تصرف در امور مالی خود را ندارند، حبس بدل از جزای نقدی در خصوص آنان وجاهت قانونی ندارد. در خصوص افراد معسر نیز با پذیرش تقسیط جزای نقدی توسط قانون‌گذار، امکان صدور حبس بدل از جزای نقدی وجود ندارد.
نظر اقلیت
با توجه به اینکه جزای نقدی مجازات است، نمی‌بایست آن را با محکومیت‌های مالی موضوع قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مقایسه کرد؛ لذا به صراحت قانون در صورت عجز از پرداخت جزای نقدی، مجازات حبس صادر و اجرا می‌شود. تقسیط مذکور در قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص پرداخت جزای نقدی نیز ناظر به زمانی است که شخص محکوم، امکان پرداخت جزای نقدی به صورت اقساط را دارد؛ در صورتی که این امکان برای وی فراهم نباشد، مجازات حبس وفق قوانین صادر و اجرا خواهد شد.
نظر ابرازی
در خصوص افراد معسر و ورشکسته امکان صدور حبس بدل از جزای نقدی وجود ندارد؛ ولی امکان نگهداری اطفال 15 تا 18 سال بدل از جزای نقدی وجود دارد.