فقدان سمت شاکی درجرایم قابل گذشت

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1395/11/07
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر شفت

موضوع

فقدان سمت شاکی درجرایم قابل گذشت

پرسش

چنانچه در جرائم قابل گذشت شاکی سمت نداشته باشد دادسرا باید چه تصمیمی اتخاذ نماید؟

نظر هیئت عالی

در فرض سئوال که جرم اعلام شده از جمله جرایم قابل گذشت است، با توجه به این که در این جرایم، فقدان شکایت از سوی شاکی خصوصی از موانع تعقیب کیفری است، مادام که این مانع وجود دارد، دادگاه نمی تواند به ماهیت موضوعات کیفری، ورود و رسیدگی نماید؛ بنابراین در صورت شکایت فرد فاقد سمت در این گونه جرایم (جرایم قابل گذشت)، مرجع قضایی باید با استفاده از ملاک ماده 11 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و لحاظ مواد 12 و 13 این قانون، قرار موقوفی تعقیب صادر نماید؛ زیرا در هر حال، صدور قرار منع تعقیب به لحاظ عدم امکان اظهار نظر ماهیتی در این فرض، منتفی است و بایگانی کردن پرونده بدون صدور قرار قانونی با حق اعتراض کسی که به ادعای داشتن سمت، شکایت کرده است، در تعارض می‌باشد.

نظر اتفاقی

به دلایل زیر قرار منع تعقیب صادر می‌شود:
1- طبق ماده 265 قانون آیین دارسی کیفری در دو مورد قرار منع تعقیب صادر می‌شود:1- عمل ارتکابی وصف جزایی نداشته باشد 2- ادله کافی برای انتساب جرم به متهم وجود نداشته باشد،بنابراین وقتی شاکی سمت ندارد در واقع متهم نسبت به شاکی جرم انجام نداده است و در نتیجه به دلیل عدم وقوع جرم از ناحیه متهم نسبت به شاکی قرار منع تعقیب صادر می‌شود.
2- موارد صدور قرار موقوفی تعقیب در ماده 13 قانون مذکور احصاء شده است.
3- با توجه به اینکه با صدور قرار موقوفی تعقیب صرفا تعقیب متوقف می‌گردد بدون اینکه در ماهیت موضوع اظهار نظر صورت گیرد ،حال اینکه وقتی به لحاظ ذی نفع نبودن شاکی در طرح شکایت در جرایم قابل گذشت و متوجه نبودن بزه احتمالی به وی قرار صادر می‌شود در حقیقت در ماهیت تشخیص این موضوع ورود کرده ایم با توجه به مرتبط نبودن موضوع به شاکی و لزوم طرح شکایت کیفری از سوی وی در جرایم قابل گذشت اصل شکایت را رد می نماییم و در حقیقت در خصوص ماهیت شکایت اظهار نظر می‌گردد برای مثال در بزه توهین تا هنگامی که شاکی شکایت نکند احراز عنصر قانونی بزه که از عناصر احراز وقوع جرم می‌باشد با توجه به مشروط بودن آن به طرح شکایت کیفری محرز نمی گردد و به تبع ان جرم احراز نمی شود.
4- مطابق مفاد ماده 12 قانون آیین دادرسی کیفری تعقیب در جرایم قابل گذشت با شکایت شاکی شروع و با گذشت او متوقف می‌شود بنابراین اثر اصلی قرار موقوفی تعقیب، متوقف نمودن تعقیب متهم می‌باشد این در حالی است که در صورت عدم طرح شکایت کیفری از سوی شاکی در جرایم قابل گذشت تعقیب قانونی شروع نمی گردد که بخواهد متوقف و به تبع آن قرار موقوفی تعقیب صادر شود.