صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/07/10
برگزار شده توسط: استان سمنان/ شهر شاهرود
موضوع
ایراد ضرب عمدی فاقد اثر
پرسش
در صورتی که شخصی نسبت به موضوع ایراد صدمه بدنی عمدی دارای اثر شکایت نماید؛ (در شکایت خویش، به ایراد صدمه بدنی عمدی در حالتی اشاره نماید که دارای آثار بوده است)؛ اما در جریان رسیدگی به پرونده، گواهی پزشکی قانونی مبنی بر تحقق صدمات بدنی و نوع و میزان آن، از سوی شاکی ارائه نگردد؛ حال آنکه اصل انجام ضرب و شتم از ناحیه مرتکب نسبت به شاکی محرز است؛ در چنین فرضی، آیا می توان مشتکی عنه را از باب بزه ایراد ضرب عمدی فاقد اثر (موضوع ماده 567 قانون مجازات اسلامی) مورد تعقیب قرار داد؟
نظر هیات عالی
وارد کردن ضربه عمدی به دیگری بدون اینکه اثری از ضربه در بدن بر جای بگذارد یا هل دادن او که موجب افتادن طرف مقابل به زمین شده بدون این که آسیبی به او وارد شود، مشمول ماده 567 قانون مجازات اسلامی 1392 است، اما با توجه به اوضاع و احوال قضیه و شخصیت طرف مقابل و محل و موقعیت وقوع جرم، چنانچه قصد مرتکب تحقیر و تخفیف طرف باشد و شاکی نیز از این حیث شکایتی داشته باشد، مطابق ماده واحده قانون استفساریه نسبت به کلمه اهانت، توهین و یا هتک حرمت مندرج در مقررات جزایی مواد (513)، (514)، (608) و (609) قانون مجازات اسلامی تعزیرات و بندهای (7) و (8) ماده (6) و مواد (26) و (27) قانون مطبوعات مصوب 1379 مشمول بزه توهین (ماده 608 قانون مجازات اسلامی 1375) خواهد بود.
نظر اکثریت
با عنایت به اینکه تشخیص عنوان مجرمانه با مقام قضایی است و در وضعیت یاد شده، عنوان مجرمانه، ایراد ضرب عمدی فاقد اثر می‌باشد و با توجه به اینکه در چنین وضعیتی، آثاری از ضرب و شتم صورت گرفته، ثابت نشده؛ لذا رفتاری که مرتکب انجام داده، به نحوی ثابت گردیده که منطبق با ایراد ضرب عمدی فاقد اثر است و با توجه به قیاس اولویت و اینکه اصل انجام ضرب و شتم قطعی است و همچنین با توجه به اینکه ماده 567 قانون مجازات اسلامی را باید اینگونه تفسیر نمود که ثابت شدن اثر، صرفاً ناظر بر لحظه ارتکاب رفتار نیست؛ بلکه تا انتهای رسیدگی مورد نظر مقنن بوده است، لذا در وضعیت مورد سوال، رفتار مرتکب، منطبق با بزه ایراد ضرب عمدی فاقد اثر بوده و از این حیث، قابل تعقیب و تفهیم نسبت به متهم است.
نظر اقلیت
هر چند تشخیص رفتار مجرمانه با مقام قضایی است، اما تحقق یا عدم تحقق اثر ناشی از ضرب و شتم، امری قضایی و ماهیتی نیست؛ که تشخیص آن صرفاً با مقام قضایی باشد. بزه های ایراد ضرب عمدی فاقد اثر و ایراد صدمه بدنی عمدی دارای اثر، دو بزه مجزا از هم می‌باشند. بزه ایراد ضرب عمدی فاقد اثر، مربوط به زمانی است که ضربات وارده به شاکی، آثاری در بدن وی به جا نگذاشته باشد. در فرضی که خود شاکی اذعان به تحقق آثار ناشی از ضرب و شتم دارد، بزه ایراد ضرب عمدی فاقد اثر، اساساً و موضوعا منتفی و از شکایت شاکی و رفتار ارتکاب یافته، خروج موضوعی دارد؛ چرا که رفتار ارتکابی، ضرب و شتمی که بدون اثر باشد، نبوده است؛ بلکه ضرب و شتمی بوده که دارای اثر بوده؛ ولی آثار آن مورد اثبات قضایی نگردیده است. کما اینکه ایراد ضرب عمدی فاقد اثر، بزهی قابل گذشت بوده و شاکی نسبت به آن، اساساً شکایتی مطرح ننموده تا از آن حیث قابل تعقیب باشد. این امر که در وضعیت ثابت نشدن شرایط یک بزه، رفتاری را با بزه دیگری منطبق نمائیم، امری منطقی و علمی نیست. در فرض سوال، بزهی (ایراد صدمه بدنی عمدی دارای اثر) مورد شکایت قرار گرفته است. در جریان رسیدگی، آثار ضرب و شتم صورت گرفته، به دلیل نبود گواهی پزشکی قانونی، ثابت نمی گردد؛ لذا دلیل کافی در جهت تحقق بزه موضوع رفتار مرتکب به دست نمی آید و می‌بایست قرار منع تعقیب صادر و پرونده را مختومه دانست و تعقیب مرتکب از باب بزه ایراد ضرب عمدی فاقد اثر، وجهی ندارد و نمی‌بایست چون آن بزه کشف نگردیده، آن را منطبق با بزه دیگری (ایراد ضرب عمدی فاقد اثر) نمائیم.