تاریخ نظریه: 1402/03/21
شماره نظریه: 7/1401/995
شماره پرونده: 1401-76-995 ح
استعلام:
خواهان دعوایی به خواسته مطالبه قیمت روز مبیع به جهت مستحق‌للغیر درآمدن آن مطرح کرده است؛ خواهان خود نیز ملک را به ید بعدی فروخته است و بین خواهان و ید بعدی قراردادی وجود دارد که در صورت مستحق‌للغیر در آمدن مبیع، خریدار (ید بعدی) یک میلیارد تومان وجه التزام دریافت کند؛ این مبلغ را نیز ید بعدی دریافت کرده است. حال خواهان به طرفیت ید قبلی که از وی ملک را خریده است، دعوای مطالبه قیمت روز مبیع به جهت مستحق‌للغیر درآمدن آن به استناد رای وحدت رویه شماره 811 مورخ 1400/4/1 هیات عمومی دیوان عالی کشور را مطرح کرده است و خوانده نیز به استناد به قرارداد خواهان با ید بعدی، مدعی است صرفاً به میزان وجه التزام یادشده (یک میلیارد تومان) مسئولیت دارد و نه قیمت روز مبیع. خواهشمند است در این خصوص اعلام نظر فرمایید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در فرض سوال که ملکی مورد معاملات متعدد قرار گرفته و به سبب مستحق‌للغیر درآمدن آن، آخرین خریدار به استناد وجه التزام مندرج در قرارداد با ید قبلی خود، این وجه را دریافت کرده است، با توجه به این‌که مبنای رجوع به ید قبلی قاعده لاضرر است و مفروض آن است که خواهان خسارتی بیش از آنچه پرداخت کرده را متحمل نشده تا از ید قبلی مطالبه کند، وی استحقاق مطالبه وجهی را دارد که به عنوان غرامت (وجه التزام) به ید بعدی خود پرداخت کرده است. بدیهی است در فرض سوال، چنانچه خوانده به‌رغم مطالبه وجه از پرداخت استنکاف کند، موضوع مشمول ماده 522 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 است و خواهان علاوه بر مبلغ پرداخت شده به ید بعدی، استحقاق دریافت خسارت تاخیر تادیه را وفق عمومات خواهد داشت.